| 32585 |
mestkar |
mestkar:
[mest]kar (L165p Heijen)
|
De kar waarmee men stalmest naar het land vervoerde. Als deze kar niet uitsluitend voor het vervoer van mest bestemd was, werd ze na het mestuitrijden gereinigd. Als mestkar gebruikte men meestal de korte kar (L 115 vroeger, 159a, 163, 192a vroeger, 192b, 209, 216, 246 vroeger, 248, 265, 265b, 266, 288, 289, 290, 292, 320a, 324, 331, 331b, 369, 422), de slagkar (L 115 later, 192a later, 246 later, 247, 248, 265b, 270, 292, 294, 318b, Q 27, 191, 204a) en de aardkar (L 289, 314, 360, 364, 366, 367). Voor deze kartypen zij verwezen naar de aflevering betreffende de (oude) landbouwvoertuigen e.a.. Termen als mestwagen wijzen op een moderner vervoermiddel, dat - ook al is het tweewielig - wagen wordt genoemd, omdat het met luchtbanden is uitgerust. [N 11A, 7; N 17, 2a + 3a + 8 add. + 15b; A 42, 8a + b; monogr.]
I-1
|
| 32839 |
mestplakken verspreiden |
koestront strouwen:
kustrõnt strǫu̯ǝ (L165p Heijen),
stront slaan:
strõnt slǭn (L165p Heijen)
|
De koemestplakken in de wei met een riek of schop uit elkaar slaan, om te voorkomen dat er zich op die plekken schitbossen vormen. [NM, 8b; N 11A, 40b; div.; monogr.]
I-2
|
| 33622 |
mestvaalt |
meste, miste:
misten (L165p Heijen),
mesthoop:
misthoop (L165p Heijen)
|
[SGV (1914)]
I-7
|
| 31389 |
mesvijl |
mesvijl:
mɛs˲vīl (L165p Heijen)
|
Vijl die wordt gebruikt voor het vijlen van zeer scherpe hoeken. Het blad van deze vijl lijkt op het blad van een mes en loopt naar de punt toe spits uit. Zie ook afb. 105. [N 33, 95]
II-11
|
| 34625 |
met de kar achteruit rijden |
terugzetten:
trøx˲zęi̯tǝ (L165p Heijen)
|
Voor de voermansroep om het paard achteruit te doen gaan, zie wld I.10 onder het lemma achteruit. [N 17, 95 + 99]
I-13
|
| 34623 |
met de kar rijden, iets vervoeren |
varen:
vǭrǝ (L165p Heijen)
|
Dit lemma vormt een aanvulling van het lemma met paard en kar rijden in wld I.10. Alleen de opgaven voor de plaatsen waarvoor in WLD I.10 geen materiaal voorhanden was, zijn hier opgenomen. De kaart combineert de gegevens van beide lemmata. [N 17, 94; RND 97; monogr.]
I-13
|
| 33176 |
met de schop poten, kuiltjes maken |
inhakken:
inhakǝ (L165p Heijen),
inspaden:
inspǭi̯ǝ (L165p Heijen),
instippen:
instepǝ (L165p Heijen)
|
Het poten met de hand, in tegenstelling tot het poten met de ploeg, bestaat eigenlijk uit drie handelingen: (a) het graven van een kuiltje met de schop ofwel het steken van een gat in de grond met de kruk; (b) het gooien van een pootaardappel in dat kuiltje; en (c) het weer dichtmaken van het gat. In de vragenlijst zijn de handelingen (a) en (b) apart afgevraagd; maar soms hebben de zegslieden toch met één algemene term geantwoord. Deze algemene termen voor poten staan achter in het lemma bijeen; voor de fonetische documentatie daarvan zij verwezen naar het lemma Poten. [N 12, 14 en 15; monogr.]
I-5
|
| 34140 |
met opgeheven staart rondlopen |
de bies opsteken:
(de koeien) stē̜kǝ dǝ bis ǫp (L165p Heijen)
|
[N 3A, 9a; JG 1a, 1b; monogr.]
I-11
|
| 19062 |
met tegenzin |
tegen heug en meug:
tègen heug en meug (L165p Heijen)
|
tegen heug en meug [SGV (1914)]
III-1-4
|
| 31434 |
metaalbeugelzaag |
ijzerzaag:
īzǝrzāx (L165p Heijen)
|
Handzaag voor metaal waarbij het blad in een ijzeren beugel is gespannen. Zie ook afb. 136. [N 33, 250; N 33, 330; N 53, 10; N 64, 2a-b; monogr.]
II-11
|