| 20481 |
hijgen naar adem, reutelen |
ratelen:
hij ratelt (L413p Helchteren)
|
Hoe zegt men van een stervende, die naar adem hijgt of reutelt? [ZND 41 (1943)]
III-2-2
|
| 25429 |
hijswerktuig |
trekbalk:
trekbalk (L413p Helchteren)
|
Hijswerktuig waarmee het rund omhoog wordt getakeld, voordat het verder verwerkt wordt. Ouder is het werken met touwen of kettingen over de balk in de schuur. Dit gebeurt met mankracht. Vergelijk het lemma ''ophijsen''. [N 28, 64; N 28, 65; N 28, 67]
II-1
|
| 33839 |
hinniken |
ruchelen:
røxǝlǝ (L413p Helchteren)
|
Het hoge keelgeluid dat een paard maakt. De klanknabootsende werkwoorden hummeren, himmeren en hommeren vertonen dezelfde klankwisseling als ruchelen, richelen en rochelen. [JG 1b, 2c; L B2, 291; L 22, 21; N 8, 47 en 65; S 5; Wi 57]
I-9
|
| 18191 |
hoed (alg.) |
hoed:
hu.ət (L413p Helchteren),
hūt (L413p Helchteren),
ozen hoed, vaoder z⁄nen hoed (L413p Helchteren),
ōnzen hoēt, pa zijnen hoēt, moeder den heuren (L413p Helchteren),
trien heuren hoed, jacob zennen hoed (L413p Helchteren),
trieneke heuren hoēt, jacob zijnen hoēt (L413p Helchteren)
|
hoed [RND], [ZND A2 (1940sq)] || Hoed. Het is ... hoed. [ZND 44 (1946)]
III-1-3
|
| 34212 |
hoeden van koeien |
hoeden:
hȳ.ǝn (L413p Helchteren),
hȳn (L413p Helchteren),
weiden:
węi̯jǝ (L413p Helchteren)
|
[N 3A, 12a; N M, 2; JG 1a, 1b; A 48, 18c; L 1a-m; L 27, 5; S 14; Wi 39; R; monogr.]
I-11
|
| 33804 |
hoef |
hoef:
huf (L413p Helchteren)
|
Zie afbeelding 2.26. [JG 1a, 1b; L 1, a-m; L 27, 6; N 8, 32.8 en 32.17; S 14]
I-9
|
| 34099 |
hoef van de koe |
klauw:
klō (L413p Helchteren)
|
De hoef van de koe, in zijn geheel. [N 3A, 119a; JG 1a, 1b]
I-11
|
| 31598 |
hoefijzer |
hoefijzer:
huf˱ē̜.zǝr (L413p Helchteren)
|
IJzeren hoefbescherming, meestal in de vorm van de onderrand van de hoef. Het hoefijzer wordt doorgaans met behulp van hoefnagels aan de hoef bevestigd. Zie ook afb. 221 en het lemma ɛhoefijzer met speciale vorm of uitrustingɛ.' [N 13, 84; N 33, 352; L 35, 104; L 27, 6 add.; JG 1a; JG 1b; monogr.; Vld.]
II-11
|
| 31609 |
hoefmes |
mes:
mɛs (L413p Helchteren)
|
Het mesachtige werktuig waarmee de paardenhoef wordt bijgesneden en gereinigd alvorens het nieuwe hoefijzer wordt geplaatst. Zie ook afb. 228. Invullers uit L 165 en L 213 gebruikten een tang om hoorn van de hoef af te knippen. [JG 1a; JG 1b; N 33, 363-365; monogr.; N 33, 181]
II-11
|
| 31615 |
hoefnagels |
hoefnagels:
hufnā.gǝls (L413p Helchteren)
|
De lange nagels waarmee de hoefijzers aan de hoeven bevestigd worden. Een hoefnagel bestaat uit een kop, kling en zwik of punt. Hoefnagels werden vroeger door de smid zelf gesmeed, tegenwoordig worden zij industrieel vervaardigd. Zie ook afb. 232. Franse hoefnagels hebben een vierkante kop in de vorm van twee afgeknotte pyramides die met de basis tegen elkaar liggen. De onderste pyramide gaat bij dit type over in de kling. Engelse hoefnagels, ook ritsnagels genoemd, hebben een kleine, langwerpig vierkante kop waarvan de buitenvlakte schuins naar de kling overgaat, terwijl de binnenvlakte recht of bijna recht is. De kop van de Engelse hoefnagel past in de groef of rits van het ritsijzer. [N 33, 367a; N 33, 367b; JG 1a; JG 1b; monogr.]
II-11
|