| 23691 |
aflaat |
aflaat:
aafloat (Q039p Hoensbroek)
|
Een aflaat [ablas?]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 33050 |
afleggen |
afleggen:
āflęqǝ (Q039p Hoensbroek)
|
De term "afleggen" is oorspronkelijk afkomstig van het graan maaien met de zeis: de gemaaide halmen vallen dan tegen de nog staande aan en moeten eerst "afgelegd" worden (door de "aflegger"), voordat de maaier een nieuwe baan kan aanzetten. De aflegger doet dit doorgaans met de handen, soms met een sikkel of een pikhaak, en "stuikt" daarbij een hoeveelheid halmen voor een schoof tegen de grond en bindt deze dan, provisorisch, af. De aflegger gebruikt daarbij vaak overmouwen om zich tegen de stekende halmen te beschermen. Later is de term overgenomen bij het maaien met de maaimachine; daar wordt ook "afgelegd", hetzij door de voerman zelf die met een pedaal een hoeveelheid halmen afzondert, hetzij eveneens door een aparte "aflegger". Dit "alleen achter de maaimachine" wordt uitdrukkelijk vermeld in L 164, 268 en L 320a. Vandaar is het verspreidingsgebied hier groter dan het gebruik van de graanzeis in de kaart "graan maaien met de zicht en de zeis". Bij het pikken vormt de zichter zelf de schoven, of de pikkelingen, door de zojuist afgesneden halmen "af te trekken", zie de toelichting bij het lemma ''aftrekken'' (4.2.5). [N 15, 15d en16h; N J, 3b; JG 1a, 1b, 1c; monogr.]
I-4
|
| 20437 |
afleggen van een dode |
afleggen:
aafligge (Q039p Hoensbroek)
|
een lijk reinigen en met het doodsgewaad bekleden, meestal tevens van het bed afnemen [afleggen, lijken, ontwaden] [N 87 (1981)]
III-2-2
|
| 17722 |
afloeren, bespieden |
afkijken:
aafkīēke (Q039p Hoensbroek),
afloeren:
aafloere (Q039p Hoensbroek, ...
Q039p Hoensbroek),
aafloeren (Q039p Hoensbroek),
uitgapen:
ōētgape (Q039p Hoensbroek)
|
kijken: afloeren [aafvinke] [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 25337 |
afpassen met de voet, aftreden |
aftreden:
aaftrêa (Q039p Hoensbroek)
|
de lengte bepalen door stappen [aftreden] [N 91 (1982)]
III-4-4
|
| 23734 |
afraffelen |
aframmelen:
aaframmele (Q039p Hoensbroek)
|
(te) snel bidden, een gebed afraffelen. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 19872 |
afrikaantje |
afrikaan:
afrikaa:ne (Q039p Hoensbroek)
|
Afrikaantje (tagetes patula). De bladeren zijn samengesteld en tevens ovaal. De bloemkorfjes staan op zeer verdikte stelen. Het zijn lage plantjes, welke vaak gebruikt worden voor randen en mozaïek-perken. De bloemen zijn donkergeel, meest met bruin gekle [DC 54 (1979)]
III-2-1
|
| 21158 |
afrit |
afgang:
afgank (Q039p Hoensbroek)
|
een hellende weg waarlangs men een brug, een dijk enz. kan verlaten (afrit, afging, afrij) [N 90 (1982)]
III-3-1
|
| 25363 |
afschampen |
doorheergeschoten:
durhɛrxǝšōtǝn (Q039p Hoensbroek),
verkeerd geschoten:
vǝrkīrt gǝšǭtǝ (Q039p Hoensbroek)
|
Door afketsen van de kogel of door verkeerd schieten van de slachter kan het gebeuren dat de kogel niet helemaal in de kop doordringt. Zo kan de kogel terugketsen als het varken te dik is. En als de patroonhuls, de kardoes, te nat is of de patroon te slap, kan het schot ook mislukken. [N 28, 8; monogr.]
II-1
|
| 33866 |
afscheiding als teken van hengstigheid |
leek:
lēǝk (Q039p Hoensbroek
[(afgescheiden vocht)]
)
|
[N 8, 45, 46 en 48]
I-9
|