| 33310 |
hark, algemeen |
hark:
harǝk (Q039p Hoensbroek),
reek:
riǝk (Q039p Hoensbroek),
rēǝk (Q039p Hoensbroek),
rē̜k (Q039p Hoensbroek),
rē̜ǝk (Q039p Hoensbroek)
|
Gereedschap dat dient om uitgetrokken onkruid bijeen te trekken, afgevallen bladeren te verzamelen, de tuinpaden, het erf en het grind aan te harken, de grond fijn te maken, enz. Het bestaat uit een ijzeren kam van doorgaans ongeveer 30 cm breedte met korte licht gebogen tanden, bevestigd aan een lange steel. Bedoeld is hier het algemene stuk gereedschap dat met name in de moestuin en op het erf wordt gebruikt voor de vele boven opgesomde doeleinden. Specifieke harken met eigen benamingen komen in het lemma Bijzondere Harken aan bod. [N 18, 94; JG 1a, 1b, 2c; A 2, 44; A 28, 1a; A 34, 2a; L 1, a-m; L B2, 239; Lu 6, 1a; S 12; Gwn 8, 4; monogr.; add uit N 14, 97b; N 15, 4; N 18, 93 en 95; N J, 5]
I-5
|
| 33309 |
harken, werken met de hark |
reken:
rē̜kǝ (Q039p Hoensbroek)
|
Zie de toelichting bij het lemma Hark, Algemeen. Object van kleinmaken is: kluiten, harde grond; object van zuivermaken is: het bed, de tuin. [JG 1a, 1b; A 28, 1b; L 1, a-m; Lu 6, 1b; S 12; monogr.; add. uit N 15, 3]
I-5
|
| 33825 |
harmonisch van bouw |
soortig:
sǭrtex (Q039p Hoensbroek)
|
Gezegd van een goed gebouwd paard, met korte, gesloten en gevulde flanken. [N 8, 64a]
I-9
|
| 24710 |
hars |
hars:
hars (Q039p Hoensbroek),
ideosyncr.
hars (Q039p Hoensbroek)
|
Het kleverige plantensap vooral van naaldbomen, dat in de lucht hard wordt (hars, terpentijn, denne-olie, vogeltjeszeep). [N 82 (1981)]
III-4-3
|
| 17780 |
hart |
hart:
hart (Q039p Hoensbroek, ...
Q039p Hoensbroek)
|
hart [RND] || Holle spier in de borst die door pulserende bewegingen de bloedsomloop gaande houdt. [N 28, 88a]
I-11, III-1-1
|
| 21497 |
hartelijk |
hartelijk:
hertelijk (Q039p Hoensbroek)
|
welgemeend, uit het hart komend [gul, hartelijk, vriendelijk] [N 87 (1981)]
III-3-1
|
| 20905 |
hartig |
hartelijk:
hertelijk (Q039p Hoensbroek),
hartig:
hartig (Q039p Hoensbroek)
|
een zoutachtige, pittige smaak hebbend (hartig, hartelijk) [N 91 (1982)]
III-2-3
|
| 29135 |
haspel |
haspel:
haspǝl (Q039p Hoensbroek)
|
Een drie- of vierarmig, ronddraaiend toestel op het spinnewiel waarmee onder andere de gesponnen wol tot strengen werd verwerkt. Zie afb. 53. [N 34, D]
II-7
|
| 21458 |
haten |
haten:
ik kôs ⁄m waal haate (Q039p Hoensbroek),
niet kunnen luchten:
ik kan ⁄m neet luchte (Q039p Hoensbroek),
niet kunnen zien:
ik kan ⁄m neet zeen (Q039p Hoensbroek)
|
een bitter gevoel hebben wegens aangedaan leed of onrecht, ook tegen de veroorzaker daarvan [wrokken, wringen] [N 85 (1981)] || een sterk gevoel van afkeer tegen iemand hebben, haatgevoelens voor iemand hebben [haten, dregen] [N 85 (1981)]
III-3-1
|
| 32977 |
haver |
haver:
hāvǝr (Q039p Hoensbroek)
|
Avena sativa L. Men zaait ongeveer 200 kg haver per hectare. Zie afbeelding 1, b. [JG 1a, 1b; A 2, 31; L 35, 101; L lijst graangewassen, 3; Wi 50; monogr.; add. uit N 15, 1a]
I-4
|