| 34255 |
draaiende karnton |
bottervat:
[botter]vāt (Q039p Hoensbroek)
|
De karnton wordt met een zwengel of een wiel zelf rondgedraaid. Deze ton, waarin de boter door draaien wordt gemaakt, draait zelf mee. Zie voor de fonetische documentatie van (boter) en (botter) het lemma ''boter'' (12.14) in deze aflevering. [N 12, 51, 56 en 58; L 1a-m; L 27, 30 en 69; JG 1a, 1b, 1d, 2c; Ge 22, 10, 26, 29, 34 en 37; A 7, 19; S 17; monogr.]
I-11
|
| 33445 |
draaipin van een zware deur of poort |
draaipen:
drīǝpɛn (Q039p Hoensbroek)
|
Aan de onderkant (soms ook bovenkant) draait een zware deur of poort op een ijzeren pin die een deel van het gewicht opvangt en voorkomt dat de deur scheef komt te hangen. De benamingen voor deze zware draaipin hangen soms samen met die voor de scharnierpinnen aan de zijkant van de deuren; zie daarvoor de aflevering over de huizenbouw, deel II, afl. 9. Voor het type turen, vergelijk Rhein.Wb s.v. Turen. Achter in het lemma zijn enkele benamingen apart opgenomen voor de holte (vaak een steen) waar de pin in draait. [N 4A, 50; monogr.]
I-6
|
| 24311 |
dracht, drachtig zijn |
dracht:
de drach (Q039p Hoensbroek)
|
Hoe noemt u de dracht van honden, katten, konijnen etc. (kipsel) [N 83 (1981)]
III-4-2
|
| 33873 |
drachtige merrie |
veulenmeer:
vø̄.lǝmē̜r (Q039p Hoensbroek)
|
De merrie "behoudt", als men na een drietal weken zekerheid heeft dat ze drachtig is; bij een miskraam "verwerpt" ze. [JG 1a, 1b; N 8, 50a]
I-9
|
| 17806 |
dragen |
dragen:
dra:Gə (Q039p Hoensbroek),
drāgə (Q039p Hoensbroek)
|
dragen [DC 02 (1932)], [ZND A1 (1940sq)]
III-1-2
|
| 25127 |
dragen, gezegd van ijs |
dragen:
driēëgt (Q039p Hoensbroek),
houden:
het iēs hilt (Q039p Hoensbroek)
|
dragen gezegd van ijs waarop men kan lopen [lijden, helen, houden] [N 81 (1980)]
III-4-4
|
| 20236 |
drager van de doodskist |
drager:
dreeëger (Q039p Hoensbroek),
droager (Q039p Hoensbroek)
|
een drager van de lijkkist [dreëjer] [N 96D (1989)]
III-2-2
|
| 20663 |
dragon |
dragon:
dragon (Q039p Hoensbroek, ...
Q039p Hoensbroek)
|
Dragon; een overblijvende plant met smalle gaafrandige bladeren en 3 mm grote bloemhoofdjes waarvan de jonge bladeren dienen als specerij in sla en bij het inmaken van augurken, zilveruitjes, etc. (drakewortel, kloppenkruid, stragoen). [N 82 (1981)]
I-7, III-2-3
|
| 33848 |
draven |
draven:
drāvǝ (Q039p Hoensbroek)
|
In draf gaan, een actieve twee-tempogang, waarbij een diagonaal benenpaar gelijkmatig wordt opgeheven en weer neergezet, bijv. eerst linkervoorbeen en rechterachterbeen, daarna beide andere benen, met daartussen een zweefmoment. Zie afbeelding 9. [JG 1b; N 8, 81b en 81d]
I-9
|
| 21153 |
dreef |
allee (<fr.):
Van Dale: allee (<Fr.), laan, brede weg tussen twee of meer rijen bomen.
allei (Q039p Hoensbroek)
|
een weg aan met beide zijden een of meer rijen bomen (dreef, dreeft, laan,laning, lei) [N 90 (1982)]
III-3-1
|