| 32667 |
ploegvoetstaander |
slofijzer:
šlof˱īzǝr (L426z Holtum)
|
De verticale lat die de slof of het wieltje met de ploegboom verbindt. Dit onderdeel dient bij een bepaald type ploeg tevens om de diepte van de voor te regelen. In de ploegboom is dan een holte waar de staander door gaat. De staander heeft een rij gaatjes en in de ploegboom zitten ook twee gaatjes ter weerszijden van de opening. Een spie die door ploegboom en staander gestoken wordt, bevestigt het geheel. [N 11, 31.III.b; N 11, 31.V.b; monogr.]
I-1
|
| 32726 |
ploegvoor |
voor:
vōr (L426z Holtum)
|
Onder ploegvoor wordt verstaan de lange, rechte geul die telkens ontstaat wanneer de ploeg een strook aarde lossnijdt en naar links of naar rechts omkeert: de open voor dus tussen het reeds geploegde en het nog te ploegen deel van de akker in. Vaak worden de ploeggeul en de daaruit afkomstige, omgekeerde aarde als één geheel gezien. Het woord voor of voord is derhalve niet alleen op de open voor van toepassing, maar meestal ook op de daaruit opgeploegde reep aarde ernaast (zie het volgende lemma). De termen ploegvoor, akkervoor en bouwvoor, die voor de betrokken plaatsen - meestal naast voor - werden opgegeven n.a.v. N 11, 58 "de gewone voor die bij het ploegen telkens ontstaat", zijn misschien ook of eerder op te vatten als benaming voor de regelmatig, geploegde bovenlaag van de akker (zie het lemma bouwvoor). Opgaven waarmee een greppel of een vaste, als loop- of als afwateringsgeul gebruikte voor bedoeld wordt, zijn in dit lemma niet opgenomen. [N 11, 58; N 11A, 129d; N P, 11a; JG 1a + 1b; A 18, 1a; L 8, 63; L 24, 27; S 41; Wi 4 + 15; GV, Ml; div.; monogr.]
I-1
|
| 32666 |
ploegwieltje |
ploegrullen:
[ploeg]rø̜lǝ (L426z Holtum),
rullen:
rø̜lǝ (L426z Holtum)
|
Het wieltje dat (in plaats van een slof) deel uit maakt van de voorsteun van een voetploeg. [JG 1a + 1b + 1c; N 11, 32c + 33d; N 11A, 93c; A 26, 4b add.; L 4, 4b add.; monogr.]
I-1
|
| 18544 |
pofbroek |
pofboks:
pôf bôks (L426z Holtum)
|
plusfour, een soort pofbroek [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 21078 |
poffen |
op de pof kopen:
[kopen / gelden op basis van lemma kopen, rk]
op də pôf (L426z Holtum)
|
afbetaling, Op ~, op de pof kopen [poffen?] [N 21 (1963)]
III-3-1
|
| 18420 |
pofmouw |
pofmouw:
pôfmoe (L426z Holtum)
|
pofmouw van jurk of blouse [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 18292 |
polsmof |
stuik:
vgl. Van Dale (DN): Stauche, (pols)mof
sjtoek (L426z Holtum)
|
polsmof, kort gebreid kledingstuk ter verwarming van pols en hand [sjtoek, polsmof, handmufke, armmufke, molleke, moefke] [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 21536 |
ponder |
ponder:
punjer (L426z Holtum)
|
Weeginstrument met trekveerwerking. [N 18 (1962)]
III-3-1
|
| 19957 |
poort |
poort:
pǭrt (L426z Holtum)
|
Opgenomen zijn de benamingen die de poort in het algemeen. Zie ook de lemmata "stalpoort, staldeur" (2.1.3) en "schuurpoort" (3.1.2). Zie de afbeeldingen 22, (a) ronde poort; 23, (b) rechthoekige poort; en 24, (c) details van de poort. In de toegevoegde klankkaart zijn de lengte van klinker en de gevallen van pseudo-klankverschuiving van de slot-t aangegeven. Zie afbeelding 18. [N 7, 48a; JG 1a, 1b; A 10, 7a en 7b; L A2, 286; L 5, 56; L 12, 5; R (s]
I-6
|
| 33796 |
poot |
poot:
(mv)
pø̄t (L426z Holtum)
|
[N 76, 12]
I-12
|