| 33845 |
de eerste uitwerpselen van het veulen |
pek:
pēk (Q109p Hulsberg)
|
Zij vormen een zwarte, kleverige stof. [N 8, 58]
I-9
|
| 32763 |
de eg |
eegd/eeg:
ē̜x (Q109p Hulsberg)
|
Het vanouds bekende, uit een raam met pinnen bestaand werktuig, waarmee akkerland oppervlakkig bewerkt wordt. Dit lemma betreft de eg in het algemeen; benamingen voor de eg naar de vorm, naar het materiaal waarvan ze gemaakt kan zijn, en naar het te verrichten werk vindt men in de volgende lemmata. Hieronder worden de typen eegde, eegd/eeg en eg onderscheiden. Onder eegd/eeg zijn dialectvarianten met en zonder dentaal bijeengezet, omdat het i.v.m. met mogelijke apocope van de dentaal niet steeds duidelijk is of ze het ene dan wel het andere type vertegenwoordigen. In verband hiermee zijn achter de plaatsnummers (soms achter de enkelvoudsvarianten) ook de opgegeven meervoudsvormen vermeld. Onder verwijzing naar het hier gemaakte onderscheid (eegde, eeg(d), eg) wordt in de volgende lemmata het betrokken woord(deel) in de typen door [eg [JG 1a+ 1b; N 11, 67; N 11A, 154a; N 15, 4; N J, 10; N P, 18a; L 33, 52; A 13, 16a; A 40, 9; Gwn 7, 3; div.; monogr.]
I-2
|
| 21416 |
de hort op? |
de hort op:
= naar bed!
de hoort op (Q109p Hulsberg)
|
op merooi zijn: Kent u een woord: I. ---- (niet thuis zijn, de hort op zijn, vooral van vrouwen) II. andere uitdrukking [DC 43 (1968)]
III-3-1
|
| 22389 |
de kaarten couperen |
kippen:
køͅpə (Q109p Hulsberg)
|
Een aantal kaarten van de stapel afnemen voordat ze gedeeld worden, zodat de nieuwe bovenste kaart in ieder geval onbekend is [couperen, heffen, afheffen, afkappen]. [N 88 (1982)]
III-3-2
|
| 22390 |
de kaarten ronddelen |
delen:
deͅilə (Q109p Hulsberg),
geven:
gēͅvə (Q109p Hulsberg)
|
De kaarten ronddelen [delen, geven, hangen]. [N 88 (1982)]
III-3-2
|
| 22387 |
de kaarten schudden |
stoten:
sjtūətə (Q109p Hulsberg)
|
Speelkaarten door elkaar mengen zodat volgkaarten goed verspreid liggen [schudden, schokken, wassen, schieten, mingelen]. [N 88 (1982)]
III-3-2
|
| 22388 |
de kaarten steken |
steken:
sjtēͅkə (Q109p Hulsberg)
|
De kaarten op een bepaalde manier schudden om vals te kunnen spelen [steken]. [N 88 (1982)]
III-3-2
|
| 33870 |
de merrie dekken |
dekken:
dɛkǝ (Q109p Hulsberg)
|
Zie afbeelding 11. [JG 1a, 1b; N 8, 43a en 43b]
I-9
|
| 33872 |
de merrie is niet drachtig |
leeg:
lē̜x (Q109p Hulsberg)
|
[N 8, 48 en 49]
I-9
|
| 33926 |
de staart couperen |
zwensen:
šwɛnsǝ (Q109p Hulsberg)
|
Het kappen of afsnijden van de staart van veulens gebeurt na enkele dagen of weken. Nadat de staart zuiver gemaakt en afgebonden is, wordt hij afgesneden en toegebrand. [N 8, 103d]
I-9
|