| 32875 |
zwadkeerder, beugel |
boog:
bǫu (P219p Jeuk),
kam:
kãmp (P219p Jeuk),
wis:
wis (P219p Jeuk)
|
De doorgaans metalen beugel, vastgemaakt onderaan de steel van de zeis, die dient om het afgemaaide gras, dat door de rug en de hak van het blad en door de steel wordt meegenomen, te ondersteunen, zodat het links van de maaier in een gezwad komt te liggen. Bij het maaien van gras is een dergelijke beugel niet onontbeerlijk en vaak ook jong of overgenomen van ànder maaiwerk (graan, boekweit, evie). De beugel is meestal een gebogen stuk stevig ijzerdraad, soms ook wel een tak of een gebogen latje. Zie afbeelding 4, nummer A5 en B5. Grotere beugels, die derhalve doorgaans niet voor het maaien van gras, maar voor het maaien van graangewassen met name in de Belgische Kempen werden gebruikt, waren soms voorzien van een lap (vergelijk de opgave drapeau) of een stuk jute, of van haken of tanden; in het laatste geval werden ze wolf genoemd. Het lijkt niet onwaarschijnlijk dat, tenminste oorspronkelijk, ook de kam-benamingen voor de zwadkeerder zijn ontstaan vanwege dergelijke tanden of haken aan de beugel. [N 18, 67f; JG 1a, 1b, 2c, A 14, 3; L 45, 3; monogr.]
I-3
|
| 17557 |
zwak en mager persoon |
bonenstaak:
boenestââk (P219p Jeuk),
petiertetje:
é petieterke (P219p Jeuk)
|
Mager (schrepel, schraal). [N 109 (2001)] || zwak, tenger iemand [N 37 (1971)]
III-1-1
|
| 17972 |
zwak, ongezond |
week:
week (P219p Jeuk),
wieek (P219p Jeuk)
|
Zwak, slap: gering van lichaamsvermogen, niet sterk (zwak, min, slap). [N 84 (1981)] || Zwak: niet sterk, met weinig weerstand (fijn, krank, week, zwak). [N 84 (1981)]
III-1-2
|
| 17745 |
zwak, slap |
slap:
slap (P219p Jeuk),
teer:
tier (P219p Jeuk),
week:
wieek (P219p Jeuk)
|
Zwak, slap: gering van lichaamsvermogen, niet sterk (zwak, min, slap). [N 84 (1981)]
III-1-1
|
| 24285 |
zwaluwstaart |
zwelverstaart:
zwelverstat (P219p Jeuk)
|
de staart van zwaluwachtige vogels [N 83 (1981)]
III-4-1
|
| 24855 |
zwaluwtong |
wilde bonen:
wilde-bonen (P219p Jeuk),
wilde bonenranken:
wilde-boonranken (P219p Jeuk)
|
Zwaluwtong (polygonum convolvulus). Tot meer dan 1 m lange klimplant; de stengels zijn windend, dun en ruw; de bladeren zijn pijlvormig en driehoekig; de bloemen groeien in trosjes in de bladoksels, het bloemdek is driekantig met een smalgevleugelde slip; [N 92 (1982)]
III-4-3
|
| 24592 |
zwanebloem |
lis:
lés (P219p Jeuk)
|
Zwanebloem (butomus umbellatus een 100 tot 150 cm hoge plant. De stengels zijn rond; de bladeren groeien rechtop, ze zijn lijnvormig en driekantig; de bloemen groeien in een scherm en zijn witachtig tot bruinroze van kleur, tevens donkerder geaderd. Blo [N 92 (1982)]
III-4-3
|
| 33481 |
zwarte bes |
zwarte kroezels:
zwarte bessen
zwatte kroesels (P219p Jeuk, ...
P219p Jeuk)
|
zwarte bes [N 92 (1982)]
I-7
|
| 24286 |
zwarte kraai, kraai |
kraai:
kreië (P219p Jeuk),
geen fon.doc.
kraai (P219p Jeuk)
|
kraai [ZND 01 (1922)], [ZND 28 (1938)]
III-4-1
|
| 24865 |
zwarte nachtschade |
nachtschade:
nachtschade (P219p Jeuk),
zwarte bolletjes:
zwatǝ bø̜lǝkǝs (P219p Jeuk)
|
Solanum nigrum L. subsp. nigrum. Zeer algemeen voorkomend onkruid op bouwland, in moestuinen en open bermen met witte stervormige bloempjes en giftige zaden in de vorm van zwarte (rijpe) of groene tot gele (onrijpe) bessen of bolletjes. Het bloeit van juni tot de herfst. De lengte varieert van 5 tot 60 cm. Het type wiemelen is een variant van ɛwiemerenɛ, uit ɛwijn-berenɛ, "aalbessen". Bij tinkruid wordt opgemerkt: "men schuurt er tin mee". [JG 1a, 1b, 2c; A 43, 10; A 60A, 69; monogr.] || Zwarte nachtschade (solanum nigrum). Een 10 tot 40 cm grote, kruidachtige plant, niet windend; de stengels zijn iets behaard of kaal; de bladeren zijn iets eivormig, gaafrandig of iets bochtig getand; de bloemen groeien in schermvormige trossen, wit van k [N 92 (1982)]
I-5, III-4-3
|