| 26546 |
openbreken |
openbreken:
ōpǝbrę̄kǝ (L316p Kaulille)
|
De molenstenen van hun plaats nemen als ze gescherpt moeten worden. Daartoe moet de molenaar de kuip met alle toebehoren rondom de stenen verwijderen. Vervolgens licht hij de loper uit het staakijzer en legt hem omgekeerd naast de ligger, zodat het maalvlak van de loper en ligger bewerkt kan worden. De meeste in dit lemma opgenomen termen veronderstellen de (molen)stenen of de molen als object. [N O, 33g; Vds 199; Jan 178; Coe 160; Grof 194]
II-3
|
| 18163 |
opereren |
opereren:
ōpp’raere (L316p Kaulille)
|
Opereren: een operatie verrichten (opereren, vlijmen, snijden). [N 107 (2001)]
III-1-2
|
| 22402 |
opgooien (tossen) |
opgooien:
opgoe:je (L316p Kaulille, ...
L316p Kaulille)
|
(Sport): Tossen. || het kansspel waarbij een munt opgegooid wordt; de winnaar is degene die goed voorspeld heeft welke zijde (kruis of munt) boven zal liggen [koppelen, letteren, opgooien, omgooien, omroeien] [N 112 (2006)]
III-3-2
|
| 34480 |
opgroeiend jong kipje |
kuiken:
kykǝ (L316p Kaulille)
|
Bedoeld wordt het kipje dat niet meer bij de klokhen is maar dat nog niet legt. [N 19, 40c]
I-12
|
| 18218 |
ophanger |
lintje:
lintje (L316p Kaulille, ...
L316p Kaulille),
litsje:
litske (L316p Kaulille, ...
L316p Kaulille),
oog:
oog (L316p Kaulille)
|
Lintje. Hoe heet het lintje of snoer om een jas op te hangen? [ZND 37 (1941)]
III-1-3
|
| 25424 |
ophijsen |
aan de worm van het dak:
ān dǝ wørm van ǝt dāk (L316p Kaulille)
|
Nadat haken achter de blootgelegde pezen zijn gestoken of een balkje door de opening tussen de pezen en de poten is geschoven, worden aan de haken of aan het balkje touwen bevestigd. De touwen worden over een balk door twee ogen in het plafond of iets dergelijks aangetrokken, waardoor het rund uit de slachtbrug wordt getrokken, de poten gespreid. Volgens de respondent uit L 211 gaat het als volgt. De sterke kartouwen worden aan een balk vastgemaakt. Het ronde balkje wordt door de achterpoten gestoken en de lus een slag om het balkje gelegd. Door de lus stak men een z.g. karpaal. Met twee man tegelijk draaide men het balkje rond, waardoor het kartouw rond het balkje werd gewonden en de koe omhoog gehesen. Soms maakte men bij dit ophijsen gebruik van een katrol of lier. [N 28, 65; N 28, 66; monogr.]
II-1
|
| 25150 |
opklaren |
opklaren:
oͅpkloͅrə (L316p Kaulille)
|
opklaren, helder worden [op-, doorweere, optrekken, afzomen, zich klaren, opklaren] [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 21275 |
opmaken |
opdoen:
gâêlt opdô.n (L316p Kaulille)
|
geld opdoen (opmaken) [RND]
III-3-1
|
| 19235 |
opnieuw beginnen |
opnieuw beginnen:
opnoew beginnen (L316p Kaulille),
opnouw beginnen (L316p Kaulille),
opternieuw beginnen:
oppernoe beginnen (L316p Kaulille),
terugbeginnen:
terug beginnen (L316p Kaulille)
|
opnieuw beginnen: veel dialecten kennen nog andere woorden dan opnieuw [ZND 40 (1942)]
III-1-4
|
| 33145 |
opnieuw wannen |
nawannen:
nǭwanǝ(n) (L316p Kaulille)
|
Als men uit het gezuiverde graan het beste zaad wil halen dat zal dienen als zaaigraan, moet men opnieuw wannen. Men draait de wanmolen dan vlug rond zodat al het fijnere graan wegvliegt. Soms gebeurt dit niet met de wanmolen, maar door het graan te zeven; zie het lemma ''zeven met de handzeef'' (6.3.11). De omschrijvende opgaven met behulp van het heteroniem van het lemma wannen, zoals nog eens doordraaien, of voor de tweede keer doorjagen, zijn hier niet opgenomen. [JG 1a, 1b -gedeeltelijk-]
I-4
|