| 26051 |
berrie |
ber(r)en:
bęrǝs (P180p Kerkom)
|
Elk van de twee bomen van de hoog- en stortkar waartussen het paard gespannen werd. De berries van de hoogkar verschillen essentieel van die van de stortkar: bij de eerste lopen de berries onder de hele bak door en maken ze er deel van uit (de zijwanden worden erop vastgezet), terwijl bij de tweede de berries tot halverwege de bak lopen en een aparte constructie vormen waarop de bak rust. Hierdoor kan de bak van de stortkar kippen, terwijl de berries op hun plaats blijven. Wanneer de bak van de hoogkar echter gekipt moet worden, gaat het hele voorstel van de kar omhoog. [N 17, 16 + 50b; N G, 54b + 64b; JG 1a; JG 1b; JG 1d; JG 2c; L 32, 63; L 34, 10; A 27, 20; Lu 5, 20]
I-13
|
| 20790 |
beschuit |
beschuit:
1a-m
meschuit (P180p Kerkom)
|
beschuit [ZND 21 (1936)]
III-2-3
|
| 25728 |
beslaan |
mengelen:
mengelen (P180p Kerkom)
|
Het moutmeel met water vermengen. Nadat het beslag gemaakt is, laat men het enige tijd staan, alvorens het te roeren of om te roeren onder toevoeging van roerwater. De invuller uit L 210 merkt hierover op dat men tijdens het roeren langzaam water dat steeds warmer was, toevoegde waardoor de temperatuur van het beslag steeg van 45 graden Celsius tot 70 graden Celsius. Bovendien vermeldt hij dat men tot de sluiting van het bedrijf (rond 1950) met de hand bleef beslaan. Zie ook de semantische toelichting bij het lemma ''roeren''. [N 35, 37]
II-2
|
| 25718 |
beslagkuip |
moutkuip:
mǫwǝtkāp (P180p Kerkom),
stortkuip:
stortkāp (P180p Kerkom)
|
De kuip waarin moutmeel en water worden gemengd. Vaak werd de beslagkuip ook gebruikt als roerkuip, terwijl men in later tijden daarvoor een aparte roerkuip ging hanteren. Zie daarom ook de semantische toelichting bij de lemmata ''roeren'' en ''roerkuip''. De invuller uit Q 99 merkt op dat het water in de beslagbak een temperatuur had van 70 à 72 graden Celsius. De inhoud van deze bak bedroeg 40 hectoliter waarvan uiteindelijk 34 à 35 hectoliter overbleef. Zie afb. 5. Zie ook de semantische toelichting bij de lemmata ''beslaan'' en ''beslag''. [N 35, 28; monogr.]
II-2
|
| 24561 |
beuk |
beuk:
gecombineerd met ZND 1 a-m "beuk
beuk (P180p Kerkom),
beük (P180p Kerkom)
|
beuk (een hoge beuk) [ZND 21 (1936)]
III-4-3
|
| 20786 |
beurs, overrijp |
rijp:
rijp (P180p Kerkom),
wrak:
wrak (P180p Kerkom)
|
beurs [ZND 01 (1922)]
III-2-3
|
| 34498 |
bevruchten |
vogelen:
foxǝlǝ (P180p Kerkom)
|
Het bevruchten van de hen door de haan. [JG 1a, 1b, 2c; N 19, Q 111 add.; monogr.]
I-12
|
| 18839 |
bezadigd |
deftig:
ook materiaal znd 21, 18
deftige (P180p Kerkom),
eerlijk:
ook materiaal znd 21, 18
eerlike (P180p Kerkom),
goed:
ook materiaal znd 21, 18
goeie (P180p Kerkom),
kalm:
ook materiaal znd 21, 18
kalme (P180p Kerkom),
serieus:
ook materiaal znd 21, 18
serieus (P180p Kerkom)
|
bezadigd [ZND 01 (1922)]
III-1-4
|
| 19613 |
bezem |
bessem:
bɛsǝm (P180p Kerkom),
bezem:
bɛsəm (P180p Kerkom, ...
P180p Kerkom)
|
bezem [ZND 01 (1922)], [ZND 21 (1936)] || Het keren van de dorsvloer gebeurt vaak met een bezem vervaardigd uit bremtakken. [JG 1a, 1b; monogr.; add. uit N 14, 32b en 34b]
I-4, III-2-1
|
| 19303 |
bezig zijn |
bezig zijn:
zen beyzig be (P180p Kerkom)
|
bezig zijn [ZND 19a (1936)]
III-1-4
|