e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Kerkrade

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
wagens aftrekken [wagens] afsturen: āfšty.ǝrǝ (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), [wagens] aftrekken: āftrɛkǝ (Kerkrade  [(Domaniale / Wilhelmina)]   [Domaniale]) Wagens van de liftkooi aftrekken. De opgave "afboksen" uit Q 117 duidt erop dat op de mijnen Oranje-Nassau II, Emma en Hendrik met een "bokser" werd gewerkt (zie het lemma Wagenduwer). [N 95, 680; monogr.] II-5
wagens instoten [wagens] het gerüst opsturen: [het gerüst] opštȳrǝ (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale]), [wagens] op het gerüst boksen: [op het gerüst] bǫksǝ (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), [wagens] opschikken: opšekǝ (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Julia]), [wagens] opsturen: opštȳrǝ (Kerkrade  [(Domaniale / Wilhelmina)]   [Domaniale]) De mijnwagens met de hand of door middel van een tussen de spoorstaven gemonteerde wagenduwer in de liftkooi duwen. De respondent uit Q 15 merkt daarover op dat op de mijn Maurits de wagens met de bokser op de kooi werden gestoten waardoor tegelijkertijd de lege wagens aan de andere zijde uit de kooi werden geduwd. Deze werden een helling opgetrokken en liepen op eigen kracht in een lichte daling naar de verzamelplaats waar men er treinen met lege wagens van samenstelde, of naar een spoor waarop het aan te voeren materiaal tot een trein werd samengevoegd. Omdat het in- en uitstoten van mijnwagens blijkbaar als één handeling werd beschouwd, zijn in dit lemma ook de opgaven "uitstoten", "van de kooi afstoten", "van het gerüst afstoten", "van de kooi boksen" en "van het gerüst boksen" opgenomen. Voor de niet fonetisch gedocumenteerde opgaven zie men het lemma Schachtkooi. [N 95, 683; monogr.; Vwo 392] II-5
wagens kippen kiepen: kipǝ (Kerkrade  [(Domaniale / Wilhelmina)]   [Julia]) Volle mijnwagens met behulp van een kipper omkantelen. Bij de meeste in dit lemma opgenomen opgaven behoort wagens of berlijns als object. [N 95, 693; monogr.; Vwo 417; Vwo 420; Vwo 865] II-5
wagenteller wagensteller: wānstsɛlǝr (Kerkrade  [(Domaniale)]  ), wagenteller: wāntsɛlǝr (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale]) Wagenteller, tevens wisselwachter, die bovengronds de nummers van de verschillende afdelingen noteerde wanneer de wagens van de kooi werden gedrukt. [N 95, 682] II-5
wagenvervoer met lieren haspeltransport: haspǝltranspǫrt (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), haspelvorderung: haspǝlvø̄ǝdǝruŋ (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale]), liervervoer: liervervoer (Kerkrade  [(Wilhelmina)]   [Maurits]), wagentransport met haspelen: wāntranspǫrt met haspǝlǝ (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), wagentransport met lieren: wāntranspǫrt met līrǝ (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]) Het verplaatsen van mijnwagens over korte afstand door middel van lieren. [N 95, 703] II-5
wagenvervoer met slepers schleppertransport: šlɛpǝrtranspǫrt (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale]), schleppervorderung: šlɛpǝrvø̄ǝderuŋ (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale]), slepervervoer: slepervervoer (Kerkrade  [(Wilhelmina)]   [Maurits]), wagentransport met schlepperen: wāntranspǫrt met šlɛpǝrǝ (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Maurits]) Het verplaatsen van mijnwagens met behulp van slepers. [N 95, 704] II-5
waggelen schokkelen: sjókkele (Kerkrade), strompelen: straompele (Kerkrade), waggelen: wakkele (Kerkrade) lopen: onvast, wankelend lopen [stroemele, striemele, strampele] [N 10 (1961)] III-1-2
wagon wagon (<eng.): wajong (Kerkrade) een spoorwagen [wagon, cabine] [N 90 (1982)] III-3-1
wakker wakker: wakker (Kerkrade) Wakker: niet slapend (wakker, snuig). [N 84 (1981)] III-1-2
walm kwalm: kwalm (Kerkrade, ... ) dikke vettige damp of rook (walm, kwalm, blaak, zwalm, galm) [N 90 (1982)] || walm III-2-1