| 21268 |
volk (mensen) |
volk:
folək (Q176a Ketsingen)
|
volk [RND]
III-3-1
|
| 34304 |
volwassen, mannelijk varken (ongesneden) |
beer:
bēr (Q176a Ketsingen)
|
De benamingen in dit lemma duiden op het volwassen, ongesneden, mannelijk varken. Opgaven voor het volwassen, ongesneden, mannelijk varken die beantwoorden aan de woordtypen berg en barg zijn verplaatst naar het lemma ''gesneden mannelijk varken'' (1.2.2). Zie afbeelding 1. [N 19, 7; RND 46 en 84; S 2; A 4, 4a; L 1a-m; L 20, 4a; L 37, 49d; L 14, 12; JG 1a, 1b; monogr.]
I-12
|
| 34101 |
voorklauw |
teen:
tēn (Q176a Ketsingen)
|
Het voorste deel van de hoef. [N 3A, 119b]
I-11
|
| 21504 |
voorschieten |
voorschieten:
ps. omgespeld volgens Frings. Boven de [ met een punt eronder staat nog een ´; dit tekentje heb ik niet meegenomen in de omspelling!
vøršītə (Q176a Ketsingen)
|
Voorlopig voor iemand betalen [verschieten? b.v. ik zal het wel voor u verschieten?] [N 21 (1963)]
III-3-1
|
| 33975 |
voorstrengen |
voorzeel:
vørzęi̯l (Q176a Ketsingen)
|
Aanvulling van het lemma voorstrengen in wld I.10: strengen waar het voorste van twee ingespannen paarden mee trekt en die aan de voorste schei of aan een haak in de berries van de kar of wagen zijn vastgemaakt. [N 17, 27]
I-13
|
| 34583 |
voorwand |
hoofdbred:
høi̯t˱brē̜t (Q176a Ketsingen),
kop:
kop (Q176a Ketsingen)
|
De vaste of afneembare voorplank van de kar of wagen. De kar met opkipbare bak heeft meestal een vaste voorwand; bij die met vaste bak kan de voorwand weggenomen worden en vervangen worden door bv. een oogsthek om de laadruimte te vergroten. Dit lemma vertoont een grote gelijkenis met het lemma voor de achterwand. Dat is niet te verwonderen, omdat er betekenisuitbreidingen in de twee richtingen zijn geweest. Ten noorden van de lijn Halen (P 48) - Neeroeteren (L 368) hebben de benamingen voor de achterplank geleidelijk aan ook de betekenis "voorplank" gekregen, omdat de achterplank altijd een apart onderdeel van de kar of de wagen geweest is, terwijl de voorplank alleen maar bij de hoogkar los is en dus een apart onderdeel vormt. Ten zuiden van deze lijn is echter het omgekeerde gebeurd: de achterplank heeft de naam van de voorplank gekregen. Vermoedelijk hadden de karren hier oorspronkelijk helemaal geen achterplank. Toen men nadien de karbak achteraan ook ging afsluiten (om de laadruimte te vergroten), werd daarvoor dan dezelfde naam gebruikt als die van de voorplank, die hier sterk op leek. (Meer hierover is te vinden in Goossens 1963, pag. 54-58). Op de kaart zijn voor Belgisch Limburg alleen de gegevens uit de mondelinge enquête opgenomen. [Meer hierover is te vinden in Goossens 1963, pag. 54-58]
I-13
|
| 34611 |
vork van de wagen |
braak:
brǭk (Q176a Ketsingen),
vork:
vø̜̄rǝk (Q176a Ketsingen)
|
Het geheel van de twee schuin naar achter lopende balken die boven het asblok bevestigd zijn en waartussen aan de voorzijde de dissel is geplaatst. Deze balken maken deel uit van het voorstel van de langwagen. [N 17, 44b; N G, 70e; JG 1b; JG 1d]
I-13
|
| 25202 |
vorst, het vriezen |
gevreurte:
(hət) gəvrjoͅtə (Q176a Ketsingen)
|
vorst, het vriezen [gevreur] [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 32944 |
vregelstok |
vregelstek:
vręi̯gǝlstęk (Q176a Ketsingen)
|
De stok waarmee de vregelpaal wordt aangedraaid of waarmee het bindtouw als een knevel kan worden aangespannen; zie de toelichting en de afbeelding bij het lemma ''vregelpaal''. Voor enkele opgaven is niet vast te stellen of de lange vregelpaal of de korte vregelstok is bedoeld; ze staan achterin het lemma bijeen. [N 17, 14c; JG 1d, 2c; add. uit N 17, 140; monogr.]
I-3
|
| 20294 |
vriend |
kameraad:
koməroͅt (Q176a Ketsingen)
|
vriend(in) [RND]
III-3-1
|