| 27989 |
strekking |
het strijken:
ǝt štrīkǝ (Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV])
|
Als de hellende koollaag het horizontale vlak, bijvoorbeeld de "verdieping", snijdt, kan men zich een snijlijn denken. Deze snijlijn loopt dus altijd horizontaal en ligt tegelijkertijd in de koollaag. Dit is de strekkingslijn of de strekking. [N 95, 519; N 95, 393; monogr.]
II-5
|
| 18776 |
streng |
strang:
sjtrang (Q111p Klimmen),
štraŋk (Q111p Klimmen)
|
Een streng garen, een gewonden en veelal ineengedraaide bundel waarin garen in de handel komt. De woordtypen lood, half lood, loodje en onsje duiden op een bepaalde hoeveelheid gewicht garen. [N 62, 56c; L 7, 58; L 28, 14; Gi 1.IV, 25; MW; S 36; monogr.] || niet toegevend, weinig vrijheid veroorlovend, stipt oordelend volgens wet of voorschrift [strak, streng, hard] [N 85 (1981)]
II-7, III-1-4
|
| 19083 |
streng (bn.) |
strang:
sjtrang (Q111p Klimmen)
|
streng (bijv. nw.) [SGV (1914)]
III-1-4
|
| 18777 |
streng garen [cf. wld ii.7: 24-25] |
strang:
sjtrank (Q111p Klimmen, ...
Q111p Klimmen),
wrong:
meervoud vrung
vrunk (Q111p Klimmen)
|
Aantal te samen gedraaide of gewonden bundel draden waarin garen in de handel komt (streng, streen, kluit) [N 79 (1979)] || streng (garen) [SGV (1914)]
III-1-3
|
| 33971 |
strengbeugels |
beugelen:
bȳgǝlǝ (Q111p Klimmen),
klinkring:
klinkring (Q111p Klimmen)
|
Beugels die de strengen met het haam of het borsttuig verbinden. Als deze verbinding uit haken bestaat, spreekt men van strenghaken (zie lemma Strenghaken). Een aantal informanten maakt in de benaming voor dit verbindingsstuk echter geen onderscheid tussen haken en beugels. De benamingen die voor haken én beugels in het algemeen zijn opgegeven, werden hier voorop geplaatst. [N 13, 59a]
I-10
|
| 29140 |
strengen |
klinken:
kleŋkǝ (Q111p Klimmen, ...
Q111p Klimmen),
strengen:
strengen (Q111p Klimmen
[(touw/leer)]
),
trekriemen:
trękrēmǝ (Q111p Klimmen
[(leer)]
),
trekzeelder:
tręk˲zęi̯ldǝr (Q111p Klimmen)
|
Aanvulling van het lemma strengen in wld I.10: kettingen of touwen waarmee een paard de kar of wagen trekt. [N 17, 26; N 5A II, 59c; monogr.] || Kettingen of touwen waarmee een paard de kar of wagen trekt. Het ene uiteinde ervan zit aan de trekhaken van het haam of van het borsttuig vast, het andere aan de voorste schei of aan een haak in de berrie van de kar of wagen. De benamingen voor strengen die uit touw vervaardigd zijn, werden achteraan geplaatst. Bij het woordtype strengen is niet altijd mogelijk uit te maken of de opgegeven dialectvariant enkelvoud of meervoud is. Het lemma Veldstrengen, dat zijn strengen waarmee een paard een akkerwerktuig voorttrekt, is al eerder behandeld in WLD I, afl. 2, p. 178. [JG 1a, 1b, 2a, 2b, 2c; N 13, 57, 58a en 58b]
I-10, I-13
|
| 33972 |
strenghaken |
klinkhaken:
kleŋkhø̜̄k (Q111p Klimmen),
looshaken:
lȳshø̜̄k (Q111p Klimmen)
|
Haken die de strengen met het haam of het borsttuig verbinden. Zie ook opmerking onder het lemma Strengbeugels. [N 13, 59b]
I-10
|
| 32649 |
strijkbord, riester |
raster:
rastǝr (Q111p Klimmen),
riester:
rēstǝr (Q111p Klimmen)
|
Het strijkbord, riester of rooster is het op de ploegschaar volgend ijzeren (vroeger houten) blad, dat de grond die door kouter en schaar is losgesneden, omkeert en in de vorige voor schuift. Men zie ook de toelichting bij het lemma ploegschaar. [A 26, 6; Lu 4, 6; JG 1a + 1b; N 11, 31.I.a; N 11A, 85d + 87b + 88b + 89c; monogr.]
I-1
|
| 26680 |
strijker |
strijker:
štrīkǝr (Q111p Klimmen)
|
Paard dat de poten te dicht bij elkaar zet en tijdens het gaan met de enkels tegen elkaar wrijft, waardoor vooral verwondingen aan de kogel (zie het lemma ''kogel'' 3.5.6) kunnen ontstaan. Vgl. het lemma ''haarenkelen'' (5.26). [N 8, 84d]
I-9
|
| 19442 |
strijkijzer |
strijkijzer:
sjtriek-iezer (Q111p Klimmen),
sjtrīēkīēzer (Q111p Klimmen)
|
Werktuig om linnengoed mee te strijken (strijkijzer, ijzer, strijkbout) [N 79 (1979)]
III-2-1
|