| 33267 |
vogelpootje, serradelle |
serradelle:
se`dęl (K359p Koersel)
|
Ornithopus sativus Brot. Een 30 tot 60 cm hoge plant met rechtopstaande stengel, veervormige blaadjes en roze-witte bloempjes. De plant bloeit van juni tot de herfst en wordt vooral op zandgonden als bemestingsgewas, maar ook als veevoeder geteeld. [N Q, 3; N 11A, 29c; JG 1a, 1b; R 3, 29; monogr.]
I-5
|
| 24892 |
vogelwikke |
krukken:
krø̜kǝ (K359p Koersel)
|
Vicia cracca L. Algemeen voorkomend klimmend onkruid in graslanden en bermen, aan bosranden en waterkanten met paarsblauwe bloempjes in langgesteelde trossen en lange stengels. Het bloeit van juni tot september. De lengte varieert van 30 tot 200 cm. Dit onkruid wordt vaak verward met ringelwikke (Vicia hirsuta (L.) S.F. Gray), waar het sterk op lijkt, maar dat kleiner is (15 tot 60 cm.) en blauwachtig witte bloempjes heeft, die van mei tot juli bloeien. Ringelwikke komt meer voor op zandige bermen en akkerland, waar het bijzonder schadelijk is voor het koren. Bij de opgaven wordt door de informanten vaak geen onderscheid gemaakt. Voor de typen rij, gerij en wilde liezen (en samenstellingen of contaminaties zoals rijwikke) is steeds aangegeven dat het om de kleinere ringelwikke gaat. Oorspronkelijk was dit bij rijf ook het geval, maar dit woord heeft op sommige plaatsen betekenisuitbreiding ondergaan en is "wikke in het algemeen", dus ook de grotere vogelwikke, gaan aanduiden. Hier en in andere woordtypen is aangegeven d.m.v. (groot) en (klein) om welke van de twee uitdrukkelijk aangegeven variëteiten het gaat. De typen met wik zijn ondergebracht bij wikke; de naam wikke zelf wordt wel als een meervoud geïnterpreteerd; vandaar de mogelijke meervoudsvorm van het woordtype wikke(n). De windende groeiwijze heeft geleid tot gemeenschappelijke namen met de haag- en akkerwinde; de groeiplaats in het koren tot gemeenschappelijke namen met de klaproos (de typen met kol) en de schadelijkheid tot enkele niet-specifieke onkruidbenamingen (onkruid, drek, knoei, vuiligheid). Vergelijk ook het lemma Voederwikke. [N 11A, 29e; N C 1a, 1b; N Q 1b; JG 1a, 1b, 1c, 2c; monogr.]
I-5
|
| 18398 |
voile, falie |
voile (fr.):
fr. voile.
vūl (K359p Koersel)
|
sluier [ZND A2 (1940sq)]
III-1-3
|
| 21268 |
volk (mensen) |
mensen:
minsə (K359p Koersel)
|
volk [RND]
III-3-1
|
| 21533 |
volk (natie) |
volk:
voͅlk (K359p Koersel)
|
een volk [ZND A1 (1940sq)]
III-3-1
|
| 34304 |
volwassen, mannelijk varken (ongesneden) |
beer:
biǝr (K359p Koersel),
bīr (K359p Koersel)
|
De benamingen in dit lemma duiden op het volwassen, ongesneden, mannelijk varken. Opgaven voor het volwassen, ongesneden, mannelijk varken die beantwoorden aan de woordtypen berg en barg zijn verplaatst naar het lemma ''gesneden mannelijk varken'' (1.2.2). Zie afbeelding 1. [N 19, 7; RND 46 en 84; S 2; A 4, 4a; L 1a-m; L 20, 4a; L 37, 49d; L 14, 12; JG 1a, 1b; monogr.]
I-12
|
| 19412 |
vonk |
vonk:
voͅŋk (K359p Koersel, ...
K359p Koersel),
vuŋk (K359p Koersel, ...
K359p Koersel)
|
vonk, geinster [ZND 01 (1922)], [ZND 23 (1937)]
III-2-1
|
| 20174 |
voogd |
momber:
mommər (K359p Koersel),
mómmər (K359p Koersel),
voogd:
vōēgd (K359p Koersel)
|
voogd (over minderjarige kinderen) [ZND 08 (1925)]
III-2-2
|
| 17747 |
voorhoofd |
voorhoofd:
de aoderĕn van z`n veurhujĕt (K359p Koersel),
də oərə van zən vørhyət (K359p Koersel)
|
de aderen van zijn voorhoofd [ZND 19 (1936)]
III-1-1
|
| 33799 |
voorknie |
knie:
knęi̯ (K359p Koersel)
|
Knie van een voorbeen. Zie afbeelding 2.22. [JG 1a, 1b; N 8, 32.5, 32.9, 32.10 en 32.11]
I-9
|