| 26365 |
wendsluis |
aflossingssluis:
ǭflǫseŋsslǫws (P057p Kuringen),
grondsluis:
grǫntslǫws (P057p Kuringen)
|
De sluis die bij onderslagmolens het water tegenhoudt om het te doen steigeren. Op deze wijze wordt de stuwkracht vergroot bij de enige geopende sluis, de maalsluis. Zie ook het lemma ɛmaalsluisɛ. Het aantal wendsluizen varieerde al naar gelang de breedte van de beek van één tot vier.' [Vds 48; Jan 38; Coe 32; Grof 65]
II-3
|
| 17597 |
wenkbrauw |
wenkbrauw:
winkbraoë (P057p Kuringen)
|
dikke wenkbrauwen (haarbogen op het voorhoofd) [ZND 34 (1940)]
III-1-1
|
| 32633 |
wentelploeg |
franse ploeg:
frá.nsǝ [ploeg] (P057p Kuringen)
|
Een wentelploeg is een karploeg met tenminste twee ploeglichamen, die - boven elkaar aan de ploegboom bevestigd - elkaars spiegelbeeld vormen en bij het keren samen met de ploegboom 180° worden gedraaid. Aan de boom van zulk een ploeg zitten gewoonlijk ook twee kouters en twee voorscharen. Vroeger kon de wentelploeg ook een voet- of radploeg zijn. Omdat de ploegboom van een dergelijke ploeg niet in zijn geheel gedraaid kon worden, was het dubbele ploeglichaam draaibaar bevestigd aan het achterstuk van de ploegboom. Dit type wentelploeg heet achterwentelaar of staartwentelaar. Een voet- of radploeg met een ploeglichaam dat onder de ploegboom door gewenteld kan worden, wordt wel onderwentelaar genoemd. [JG 1b + 1b; JG 2a-1, 6 ; JG 2b-4, 1; N 11, 30; N 11A, 71 + 72 + 73; N J, 10 add.; N 27, 14 + 15 add.; A 27, 24 add.; monogr.]
I-1
|
| 21484 |
werk (zn.) |
werk:
werk (P057p Kuringen)
|
Eerst uw werk afmaken! [ZND 23 (1937)]
III-3-1
|
| 18280 |
werkdaagse hoed |
`s werkdaagse hoed:
m’n swerkdaagschen hoət (P057p Kuringen)
|
mijn werkdaagse hoed [ZND 08 (1925)]
III-1-3
|
| 21486 |
werkdag |
werkdag:
m’n swerkdaagschen hoət (P057p Kuringen)
|
mijn werkdaagse hoed [ZND 08 (1925)]
III-3-1
|
| 21604 |
werkdag, weekdag |
werkdag:
werkdaach (P057p Kuringen)
|
werkdag [ZND 08 (1925)]
III-3-1
|
| 19132 |
werken |
werken:
wirəkə (P057p Kuringen)
|
werken [RND]
III-3-1
|
| 33336 |
werken op de boerderij |
ik heb vandaag mijn père (vader) gezien:
ix hɛp ˲vandāx mønǝ pērǝ gǝzin (P057p Kuringen),
wroeten:
vrītǝ (P057p Kuringen)
|
Ook te verstaan als het doen van huishoudelijk werk in het boerenbedrijf. De belangrijkste termen in taalgeografische zin zijn ongetwijfeld schommelen en keuteren; deze zijn dan ook in kaart gebracht; vergelijk nog de behandeling van schommelen in Goossens 1963b. De op Nederlandse bodem ontstane afleiding labeuren van het Franse leenwoord labeur is in de semasiologische kaart 5 ondergebracht. Verreweg het grootste deel van de andere opgaven zijn expressief geladen uitdrukkingen met velerlei connotaties voor "hard werken, zich afsloven" in het algemeen. [JG 1b; L 8, 149, S 47; monogr. add. uit N 5A, 95a; L 37, 11c]
I-6
|
| 29932 |
werkjasje |
kieltje:
kelkǝ (P057p Kuringen)
|
De kiel die men in L 321 kende, reikte tot even over de heupen, was hoog gesloten en had een klein, staand boordje en twee opgestikte zakken. Het jasje was vervaardigd van lichtbruine 'pilo' ('pi`lo'), een stof die volgens de zegsman gauw vaal werd. [N 30, 5b; monogr.]
II-9
|