| 31921 |
hakken met een beitel |
kappen:
kapǝ (K317p Leopoldsburg)
|
Met behulp van (houten) hamer en hakbeitel gaten of andere uitsparingen in het hout maken. [N 53, 46a-d; monogr.]
II-12
|
| 33153 |
haksel |
gekapt stro:
gekapt [stro] (K317p Leopoldsburg),
gescherfd (stro):
gǝsxɛrǝft [stro] (K317p Leopoldsburg),
haksel:
hɛksǝl (K317p Leopoldsburg)
|
Het kortgehakte stro, op de snijbok of in de hakselmachine, werd vroeger, samen met haver, gekookt en aan de beesten gevoerd. Als het iets grover gesneden was werd het ook wel als strooisel in de potstal gebruikt. Zie ook het lemma ''bussel kort stro'' (6.1.29). Zie voor de fonetische documenatie van het woorddeel [stro] het lemma ''stro'' (6.1.24). [JG 1b, 2c; L 1, a-m; L 26, 11; S 12; Wi 51; monogr.]
I-4
|
| 33477 |
half-cirkelvormig raam |
halfmaan:
halǝfmǭn (K317p Leopoldsburg)
|
Een raam in de vorm van een halve cirkel met de rechte zijde aan de onderkant, meestal aan stallen. Het benoemingsmotief van de benamingen is meestal de vorm van de raampjes, soms zijn ze naar andere raampjes genoemd die dezelfde vorm hebben (van de oven of van - onbeglaasde - ventilatie-openingen in de muur of in het dak (zie o.a. het lemma "rond gat boven in de schuurgevel", 4.2.11). [N 4, 51; N 4A, 38a]
I-6
|
| 18713 |
halfhemd |
col (fr.):
[sic]
col (K317p Leopoldsburg)
|
halfhemd, kort overhemd of los linnen borststuk dat onder de halsopeningen van het vest wordt gedragen [frontj] [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 18353 |
halfhoge knoopschoen? |
geknoopte bot:
gəknoͅptə boͅtən (K317p Leopoldsburg),
geknoopte bottine:
geknopte bottin (K317p Leopoldsburg)
|
damesschoenen, halfhoge ~ met knopen opzij [leerskes] [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 23342 |
halfvasten(zondag) |
halfvasten:
half vasten (K317p Leopoldsburg)
|
Het feest van Sinter-Greef (half vasten) [grevin, greve, miknem]. [N 88 (1982)]
III-3-3
|
| 32987 |
halm, stengel van de graanplant |
spier:
spīr (K317p Leopoldsburg)
|
De graanhalm is de meestal ronde en gelede stengel van de te velde staande graanplant. Hier het algemene woord, dat veelal ook de benaming voor de gehele graanplant is. Een aantal termen (bv. spier, spit, ...) wordt niet alleen gebruikt voor de stengel van de te velde staande graanplanten, maar ook -en blijkens een niet gering aantal aar-opgaven wellicht nog meer- voor de geoogste en gedorste graanstengels, de strohalm; zie de toelichting bij het volgende lemma ''strohalm'' (1.3.2). Veelal zijn ze ook toepasselijk op de grasspriet (zie het lemma ''grasspriet'' (1.5) in aflevering I.3), enkele zelfs op de graankorrel (zie het lemma ''graankorrel'' (2.6) in deze aflevering). Voor een aantal plaatsen werd het tweelettergrepige ''spieren'' als enkelvoud opgegeven. Zie afbeelding 2, a. [N P, 4b; JG 1a, 1b; L 1, a-m; S 12; Wi 13; monogr.]
I-4
|
| 17627 |
hals |
hals:
hals (K317p Leopoldsburg)
|
hals [N 10b (1961)]
III-1-1
|
| 18236 |
halssnoer |
collier (fr.):
collier (K317p Leopoldsburg)
|
aan een snoer geregen kralen, parels, enz. als halssieraad [toer, snoer, ketting, karkant, collier] [N 86 (1981)]
III-1-3
|
| 33927 |
halster |
halster:
halstǝr (K317p Leopoldsburg)
|
Tuig aan de kop van een os of een stier. [N 3A, 14b; monogr.]
I-11
|