| 34629 |
schokken |
slaan:
slǭn (L289b Leuken)
|
Gezegd van een kar of wagen. [N 17, 97]
I-13
|
| 17964 |
schokschouderen |
de schouders ophalen:
schouvers ophoale (L289b Leuken)
|
schouders ophalen [schokschoere] [N 10 (1961)]
III-1-2
|
| 19424 |
schoon, rein |
zuiver:
zy(3)̄.vər (L289b Leuken)
|
schoon
III-2-1
|
| 20353 |
schoonzoon |
schoonzoon:
schoeënzoeën (L289b Leuken)
|
schoonzoon
III-2-2
|
| 20263 |
schoonzuster |
zwegerse:
zwieêgerse (L289b Leuken)
|
schoonzus
III-2-2
|
| 27939 |
schoor |
schoor:
sxōr (L289b Leuken),
stijp:
stip (L289b Leuken)
|
Paal of stijl die ter ondersteuning schuin onder een constructie wordt geplaatst. [N 31, 48b; monogr]
II-9
|
| 29969 |
schoorkruis |
kruisschoor:
kryssxōr (L289b Leuken)
|
Het Andreaskruis dat ontstaat wanneer twee steigerschoren aan de buitenzijde van de staanders diagonaal over elkaar worden gespijkerd. In Q 121c zei men van deze in kruisvorm geplaatste steigerschoren dat ze 'dobbel geschoord' ('dubǝl jǝšǭrt') waren. [N 32, 2g; monogr.]
II-9
|
| 27691 |
schoorsteen |
rookkanaal:
rǫwkkānāl (L289b Leuken),
schoorsteen:
sxūǝrstęj.n (L289b Leuken)
|
Hoge, gemetselde koker met één of meer kanalen, die dient om de rookgassen van een vuurhaard door middel van luchttrek buiten het gebouw af te voeren. Buitendaks wordt de schoorsteen tot boven de nok opgemetseld om geen last te hebben van valwinden die de rook in de kanalen kunnen terugdrijven. De schoorsteen wordt doorgaans afgedekt met een kap. Zie ook het lemma 'Schoorsteenkap'. In dit en de volgende lemmata wordt met de term 'schoorsteen' vooral de kamerschoorsteen bedoeld, een van baksteen opgetrokken rookleiding met mantel voor het inbrengen van de afvoerpijp van een losse kachel of haard. De kamerschoorsteen bestaat uit de stoel, het benedengedeelte waarvoor de kachel of haard wordt geplaatst, met daarboven de boezem waarin de verschillende rookkanalen zijn aangebracht. Het onderste gedeelte van de boezem wordt gewoonlijk met een houten of marmeren schoorsteenmantel bekleed, terwijl de bovenboezem wordt beraapt en √≤f afgepleisterd √≤f behangen. Om ruimte te sparen wordt een kamerschoorsteen soms in een hoek van het vertrek gemetseld. In Q 1 werd een dergelijke constructie een 'hoekschouw' ('hok'̄xō') genoemd. In Q 121 werd de schoorsteen tegelijk met het optrekken van de kelderwanden opgetrokken. Men noemde dit: 'een kamin voorbouwen' ('enǝ kamīn vȳrbǫwǝ'). Om verzekerd te zijn van een goede trek werd de binnenzijde van de schoorsteen ruw met specie bepleisterd. Deze werkzaamheden werden 'uitsmeren' ('ūsšmīrǝ') genoemd. [S 32; Gi 2, I; N 32, 25a; A 28, 22d; L 12, 9; monogr.; Vld.]
II-9
|
| 30113 |
schoorsteengek |
gek:
gɛk (L289b Leuken)
|
Beweegbare, met de wind meedraaiende schoorsteenkap die door zijn hoekvorm tevens als windwijzer dienst kan doen. [N 32, 27e; N 32, 27d; monogr.]
II-9
|
| 30112 |
schoorsteenkap |
t-stuk:
tē-stø̜k (L289b Leuken)
|
Trekregelaar in de vorm van een T- of H-vormige pijp, die op de schoorsteenpot wordt geplaatst. [N 32, 27d]
II-9
|