| 25149 |
onbewolkt |
klaar als de dag:
kloar as de dag (L211p Leunen)
|
als [klaar ~ de dag] [SGV (1914)]
III-4-4
|
| 30245 |
onderdorpel |
raamdorpel:
rāmdø̜rpǝl (L211p Leunen)
|
De onderste horizontale regel van een raam- of deurkozijn. Voor buitendeur- of buitenraamkozijnen werd de onderdorpel vroeger meestal uit eikehout of natuursteen vervaardigd, bij binnendeurkozijnen uit vure- of dennehout, soms uit eikehout. Tegenwoordig wordt ook hardhout, kunststof en metaal gebruikt. [N 55, 7c; monogr.]
II-9
|
| 32731 |
ondergronden, woelen |
ondergronden:
õndǝrgrondǝ (L211p Leunen)
|
Met een aparte ploeg of met een aan de gewone ploeg bevestigde schaar, klauw of haak de zool, harde laag of bank onder (in) de voor breken of openrakelen. [N 11, 46; N27, 13b]
I-1
|
| 32640 |
ondergronder, woeler |
ondergronder:
õndǝrgrondǝr (L211p Leunen)
|
De ondergronder of woeler was een aparte ploeg zonder kouter en riester, maar met een lansvormige schaar of twee in tegenovergestelde richting geplaatste messen vóór op het ploeghoofd. Vaak werd de oude aanaardploeg tot ondergronder omgebouwd. Met deze ploeg, die vóór de gewone ploeg uitging of erop volgde, werd de ondergrond, de bodem van de voor opengebroken. Men kon ook met de gewone ploeg de ondergrond losrakelen, door op de plaats van de voorschaar of het kouter, dan wel aan of onder de ploeghiel een woelschaar, een woelhaak of woelmes aan te brengen. Aldus werd tegelijkertijd de bovengrond geploegd en de ploegzool opengebroken. [N 11, 33j; N 11A, 76a + 76b + 77; N 27, 14]
I-1
|
| 21351 |
onderhands |
onderhands:
ŏŏnderhandsch (L211p Leunen)
|
onderhandsch [SGV (1914)]
III-3-1
|
| 18257 |
onderhemd |
hemd:
en schon himd (L211p Leunen),
himd (L211p Leunen)
|
hemd [SGV (1914)] || schoon [o] [een ~ hemd] [SGV (1914)]
III-1-3
|
| 19395 |
onderkussen, peluw |
hoofdpulf:
høͅtpøləf (L211p Leunen),
Um enne hutpulf huuërt enne mojje rusti‰k
hutpulf(t) (L211p Leunen),
peluw:
pulling (L211p Leunen)
|
hoofdpeluw || peluw [SGV (1914)]
III-2-1
|
| 17619 |
onderlip |
onderlip:
oendərlEp (L211p Leunen)
|
onderlip [DC 01 (1931)]
III-1-1
|
| 33941 |
onderstangen |
stanger:
(enk)
staŋ (L211p Leunen)
|
De twee naar onder stekende ijzeren delen van een bit dat gebruikt wordt om meer druk op de bek van het paard te kunnen uitoefenen. [N 13, 48]
I-10
|
| 33438 |
onderste balken van de schelf |
schelf(t)houter:
sxɛlǝfhǫltǝr (L211p Leunen)
|
De onderste balken van een schelf zijn ruwe, onbewerkte balken of boomstammetjes die op de gebintbalken rusten en naast elkaar gelegd de onderste laag van de schelf vormen. Zij zijn meestal rond. Zie ook het lemma "balken van de zolder boven de dorsvloer" (3.2.5). Zjidden is oorspronkelijk aan het Franse ''gîtes'' , dat in het volgend lemma in de term ''contre-gîtes'' voorkomt, ontleend, met herinterpretatie van de ''t'' tot een ''d'' vanuit het enkelvoud. Zie ook afbeelding 16.a bij het lemma "hooizolder, koestalzolder, schelf" (3.4.1).' [N 4, 68; N 4A, 13a; monogr.]
I-6
|