| 18098 |
geelzucht |
geel verf:
gøͅlveͅrf (L355a Linde),
geelziekte:
gø͂ͅlzektə (L355a Linde)
|
de geelzucht (ziekte waarbij de huid en ook het wit van de ogen geel wordt) [ZND 35 (1941)]
III-1-2
|
| 32746 |
geerakker |
tip:
tep (L355a Linde)
|
Onder een geerakker wordt hier verstaan dat deel van een akker dat gerend geploegd moet worden als de akker niet de vorm van een rechthoek of een parallellogram heeft. De benaming voor dit onderdeel is niet zelden ook op de gerende akker in zijn geheel toepasselijk. Opgaven die duidelijk de (geometrische) vorm of een scherpe hoek van een akker bleken te betreffen, zijn in dit lemma echter niet opgenomen. Zie verder ook het volgende lemma. [N 11, 4b + 64; N 11A, 127 + 137f + 137g; N P, 1; A 33, 9 add.; A 33, 10; JG 1a + 1b; JG 2b-4, 7; monogr.]
I-1
|
| 33705 |
gegraven waterloop |
gracht:
graxt (L355a Linde),
heulte:
hēlt (L355a Linde),
hęlt (L355a Linde),
loper:
līpǝr (L355a Linde),
zouw:
zǫu̯w (L355a Linde)
|
In het algemeen is in dit lemma sprake van een gegraven waterloop als afscheiding of om overtollig water af te voeren of om te bewateren. In dialectenquêtes zijn er veel vragen gesteld naar de benamingen voor een sloot, graaf of gracht. In de antwoorden bleek veel overlap te zitten. Het gaat hier om waterlopen die verschillend van breedte kunnen zijn. Omdat de antwoorden hierover niet eenduidig waren, was het niet mogelijk aan een begrip een vaste breedte toe te kennen. Algemeen kan men zeggen dat een gracht een bredere sloot is, een graaf een wat bredere, vaak droge sloot, en dat een goot, grub en zouw wat smallere waterlopen zijn. Het overeenkomstige bij alle waterlopen is dat ze gegraven zijn. [N 27, 24; AGV, m1; A 20, 1c; A 20, 1d; A 10, 21; A 2, 48; L 24, 27; L 1a-m; L 36, 4; L A1, 62; Lu 1, 5; R 14, 23j; S 11, 33; monogr.]
I-8
|
| 20692 |
gehakt |
gemalen vlees:
Syst. Frings
gəmālə vliəs (L355a Linde)
|
Fijngehakt vlees (bilber?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 17621 |
gehemelte |
gehemelte:
gəh"meltə (L355a Linde)
|
het gehemelte van de mond [ZND 35 (1941)]
III-1-1
|
| 20690 |
gekookte hersens |
hersens:
Syst. Frings
hɛrsəs (L355a Linde)
|
Gekookte hersens (frikkedellen, sepieten?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 17580 |
gekruld haar |
gekruld haar:
gəkroldə hø͂ͅr (L355a Linde)
|
hij heeft gekruld haar [ZND 35 (1941)]
III-1-1
|
| 19099 |
geluk |
geluk:
gelik (L355a Linde),
geluk (L355a Linde)
|
Ge moet hem dat geluk gunnen (hij heeft het verdiend, ge moet hem niet benijden). [ZND 24 (1937)]
III-1-4
|
| 33319 |
gepachte hoeve, pachtgoed |
winning:
weneŋ (L355a Linde)
|
Het bedrijf dat een boer niet in eigen bezit heeft maar pacht (huurt) van de eigenaar aan wie hij in enige vorm betaalt voor het gebruik. Bij winning in L 352 wordt aangetekend: "vroeger heeft de naam denkelijk bestaan, want er is nog een boerderij die de naam De Winning draagt". Bij enkele opgaven in Nederlands Zuid-Limburg wordt opgemerkt dat enige pachthoeven nog in "halfsheid liggen"; de eigenaar ontvangt de helft van het koren, terwijl de pachter ("halfer") het overblijvende koren krijgt met het stro. Algemene en specifieke termen zijn in dit lemma uit elkaar gehouden. Voor de fonetische documentatie van de opgaven die gelijk zijn aan die voor boerderij in het algemeen, zie het lemma "boerderij, algemeen" (1.1.1). [A 10, 2bI; L 38, 21a; L 48, 22; Lu 2, 22; S 27; Wi 18; monogr.; add. uit L 38, 22 en ander materiaal van lemma 1.1.1]
I-6
|
| 17790 |
gevoelig (zijn) |
nog pijn doen:
NB: gevielig zijn voor een goed woord...
min hand diet nog pijn (L355a Linde),
nog voelen:
ich viel nog boe ich mich gebrand hem (L355a Linde)
|
mijn hand is nog gevoelig (b.v. op de plaats waar ik mij vroeger verbrand heb) [ZND 24 (1937)]
III-1-1
|