| 24916 |
bergx |
bergen (mv.):
bérrəgə (P046p Linkhout)
|
berg (bergen) [RND]
III-4-4
|
| 18060 |
beroerte |
beslag:
en beslag krijgen (P046p Linkhout)
|
een beroerte, een geraaktheid krijgen [ZND 32 (1939)]
III-1-2
|
| 26051 |
berrie |
armen van de kuip:
armen van de kuip (P046p Linkhout),
ber(r)e:
bęrǝ (P046p Linkhout),
ber(r)en:
bęrǝs (P046p Linkhout),
pootjes:
pootjes (P046p Linkhout)
|
Elk van de twee bomen van de hoog- en stortkar waartussen het paard gespannen werd. De berries van de hoogkar verschillen essentieel van die van de stortkar: bij de eerste lopen de berries onder de hele bak door en maken ze er deel van uit (de zijwanden worden erop vastgezet), terwijl bij de tweede de berries tot halverwege de bak lopen en een aparte constructie vormen waarop de bak rust. Hierdoor kan de bak van de stortkar kippen, terwijl de berries op hun plaats blijven. Wanneer de bak van de hoogkar echter gekipt moet worden, gaat het hele voorstel van de kar omhoog. [N 17, 16 + 50b; N G, 54b + 64b; JG 1a; JG 1b; JG 1d; JG 2c; L 32, 63; L 34, 10; A 27, 20; Lu 5, 20] || Het uit twee balkjes bestaande toestel op de steenkuip waarop of waartussen het kaar rust. Zie ook afb. 82. [N O, 19h; A 42A, 38; Vds 147; Jan 154; Coe 135; Grof 156; N D, 33 add.]
I-13, II-3
|
| 26052 |
berriebalken |
zetelbalken:
zetelbalken (P046p Linkhout)
|
De twee lange, zware, horizontale balken onderin de molenromp die van stormeinde naar voorweeg lopen en de standerd tussen zich in sluiten. Zie ook afb. 20. [N O, 46a; A 42A, 98]
II-3
|
| 33443 |
beschermstenen of -palen |
stenen:
(mv)
stīnǝ (P046p Linkhout)
|
Beschermstenen van natuursteen of dikke houten beschermpalen (soms ook wel van ijzer) worden geplaatst schuin tegen zijkanten van poorten en tegen hoeken van muren of tegen brugleuningen om beschadigingen door voertuigen te voorkomen. Bij boerderijen komen ze vooral voor aan schuurpoorten en ingangspoorten (van de gesloten hoeve). Soms dienen de stenen of palen ook als steun voor de muur waartegen ze rusten. Meervoudige opgaven benoemen de beide beschermstenen of -palen aan weerskanten van een opening. Zie ook afbeelding 18.a bij het lemma "poort" (4.1.1). [N 4A, 43a; monogr.; add. uit N 4A, 42f]
I-6
|
| 20540 |
beschimmelen |
beschimmelen:
besxymələ (P046p Linkhout)
|
beschimmeld/beschimmelen [ZND 06 (1924)]
III-2-3
|
| 20790 |
beschuit |
beschuit:
1a-m
meschuit (P046p Linkhout)
|
beschuit [ZND 21 (1936)]
III-2-3
|
| 33166 |
besjes aan de aardappelplant |
bollen:
bǫlǝ (P046p Linkhout)
|
De besachtige groene vruchten die zich uit de bloemen van de aardappelplant ontwikkelen. Vroeger, voordat men pootaardappelen selecteerde uit de eigen oogst, werd uit deze vruchtjes van de plant pootzaad gewonnen. Het lemma bevat alleen meervouden. Bij goesbollen wordt door de zegslieden opgegeven dat ...kinderen deze bollen aan een lange twijg (steken) en dan de bollen zo ver mogelijk weggooien of zwiepen; goezen is "zwiepen". Warnant (1949, 175) vermeldt dit spel ook voor Waals Haspengouw. Het regelmatige voorvoegsel aardappel- of patatte- is hier weggelaten; zie het lemma Aardappel. Zie voor de fonetische documentatie van de varianten voor aardappel, ook datzelfde lemma Aardappel. [N 12, 7; L 32, 14; monogr.; add. uit JG 1b]
I-5
|
| 25105 |
bestendig weer |
open weer:
⁄t es ōpə wijər (P046p Linkhout),
vast (weer):
⁄t es vràst wijər (P046p Linkhout)
|
bestendig weer [vaste lucht] [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 18845 |
beteuterd |
beteuterd:
he stond beteuterd (P046p Linkhout),
ook materiaal znd 32, 67
beteuterd (P046p Linkhout)
|
beteuterd, onthutst [ZND 01 (1922)] || hij stond beteuterd, onthutst [ZND 32 (1939)]
III-1-4
|