e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Lommel

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
een dag overslaan bij het leggen overslaan: ōvǝrslǭn (Lommel) [N 19, 36] I-12
een ei ei: e (Lommel), āi̯ (Lommel), ęi̯ (Lommel), ɛi̯. (Lommel), ɛ̄i̯ (Lommel), eitje: ęi̯ʔǝn (Lommel) [L 1a-m; L 3, 8; L 5, 79; L 26, 13b; L 30, 18b; L 35, 7; JG 1b; RND 123; Vld.; monogr.] I-12
een ei afpellen pellen: pęlǝ (Lommel), pęlǝn (Lommel) Een ei van de schaal ontdoen. [N 19, 55b; A 39, 9b] I-12
een geerakker ploegen kortvoren: voor de vraag of dit woordtype voor de volgende plaatsen beschouwd moet worden als werkwoord dan wel als meervoudig substantief zie men ook het vorige lemma  [kortvoren] (Lommel) Afhankelijk van de gebruikte ploeg en de gevolgde ploegwijze kan de geer van een trapeziumvormige akker op verschillende manieren worden geploegd. Wordt de akker met een wentel- of een keerploeg bewerkt, dan kan men a) met de geer beginnen en dan - schuin tegen de geervoren aan - de lange voren ploegen, of b) met de lange voren beginnen en op de overblijvende geer korter wordende voren ploegen, waarbij tenslotte - schuin op de geervoren - nog enige lange sluitvoren worden geploegd. Op een uiteen te ploegen geerakker ploegt men vanaf de zijkanten eerst de lange voren, totdat men de in midden uitgezette geer bereikt. Daar ploegt men dan korter wordende voren, die in het midden (waar men moest keren) worden aangevuld met een aantal lange sluitvoren. Wordt die geerakker het jaar daarop bijeengeploegd, dan ploegt men in het midden eerst het daar uitgezette geerstuk bijeen; daarop laat men dan de lange voren volgen. Als een trapeziumvormige akker geploegd kan worden in voren die in dezelfde richting lopen als de evenwijdige korte en lange zijde van het stuk, hoeft men geen geer te ploegen. Voor het([...)-gedeelte van sommige varianten zie men het vorige lemma. [N 11, 64; N 11A, 126a + b + c + d; JG 1a + 1b; monogr.; A 33, 9 add.] I-1
een gelofte doen gelofte doen: gelofte doen (Lommel) Een gelofte doen, afleggen bijv. om op bedevaart te gaan [gelaove, jelobe]. [N 96D (1989)] III-3-3
een gleuf aanbrengen in het deegbrood knippen: knępm (Lommel) Met de schaar of het mes een gleuf aanbrengen in het deegbrood. Volgens de informant van L 330 wordt dit "knippen" gedaan om het rijzen te bevorderen bij slechte deeg. [N 29, 44a] II-1
een groef snijden een groef opsnijden: een groef opsnijden (Lommel) Een groef in het loopvlak van de zool maken. [N 60, 106c] II-10
een haan snijden snijden: snęi̯ǝn (Lommel) Een haan castreren. [N 19, 60b; monogr.] I-12
een huis huren huren: hy(3)̄i̯ərə(n) (Lommel) een huis huren [ZND 27 (1938)] III-2-1
een huis uitzetten een huis uitslaan: ǝn hø̄js˱ ø̜tsloň, ø̜tslowǝn (Lommel), uitslaan: øtslǫn (Lommel) De omtrek van een te bouwen huis met palen en planken uitzetten. [N 30, 24a; monogr.] II-9