| 24302 |
restant vissen |
fuik:
foek (L248p Lottum),
net:
net (L248p Lottum),
snoek:
snook (L248p Lottum),
snoek (mv.):
sneuk (L248p Lottum)
|
fuik [SGV (1914)] || snoek [SGV (1914)] || visnet [SGV (1914)]
III-4-2
|
| 24230 |
restant vogels |
melder:
mälder (L248p Lottum),
vliegen:
vlēēge (L248p Lottum)
|
vliegen [SGV (1914)] || vrouwelijke merel [DC 06 (1938)]
III-4-1
|
| 24295 |
restant zoogdieren |
das:
das (L248p Lottum, ...
L248p Lottum,
L248p Lottum),
des (L248p Lottum),
tam:
taam (L248p Lottum),
wild:
en wilde gans (L248p Lottum)
|
das [DC 07 (1939)], [SGV (1914)] || tam [DC 19 (1951)] || wild [SGV (1914)]
III-4-2
|
| 17655 |
rib |
rib:
rub (L248p Lottum)
|
rib [SGV (1914)]
III-1-1
|
| 32583 |
riek, mestriek |
mestriek:
[mest]rēk (L248p Lottum
[(vier of vijf)]
),
riek:
rēk (L248p Lottum
[(vier of vijf)]
)
|
Een riek die vroeger vaak drie, tegenwoordig meestal vier tanden telt en die gebruikt wordt om de stallen uit te mesten, mest te laden en mest te verspreiden op het land, ook om aardappelen te rooien, aardkluiten fijn te maken e.d. Voorzover het materiaal daaromtrent gegevens bevatte, is in dit lemma achter de plaatsnummers melding gemaakt van het aantal tanden dat de (mest)riek ter plaatse telde. Benamingen van de (mest)riek naar het aantal tanden vormen de tweede helft van dit lemma. Niet opgenomen zijn namen voor een drietandige vork, die blijkens de opgave gebruikt werd om graanschoven en/of hooi op te steken, noch benamingen voor de vijf- of zestandige riek die - met of zonder bolletjes aan de tanden - dient om bieten of aardappelen op te scheppen. [N 5A, 50b; N 11, 28; N 11A, 13a + c; N 14, 81 add.; N 18, 23 + a + b; N 18, 24 add.; JG 1a + 1b; A 28, 4a + b; Av 1, III 5; L B2, 242; L 16, 18b; Gi 2, 179; Lu 6, 4a + b; S 29; Gwn 8, 3; Wi 3 add.; div.; monogr.]
I-1
|
| 24512 |
riet |
riet:
reet (L248p Lottum),
-
reet (L248p Lottum)
|
riet [DC 25 (1954)], [SGV (1914)]
III-4-3
|
| 32589 |
rij mesthoopjes |
tijl hoopjes:
tīl hø̜pkǝs (L248p Lottum)
|
Meestal wordt de mest op het land in hoopjes van de kar afgetrokken. Deze hoopjes vormen samen een aantal evenwijdige rijen. Van de benamingen voor een rij mesthoopjes zijn er enkele mogelijk (ook) van toepassing op een ononderbroken streep mest, zoals bedoeld met de termen aan het einde van het lemma. Voor het [... [N 11, 19; N 11A, 20c; N M, 11 add.; A 9, 31 add.; monogr.]
I-1
|
| 32921 |
rij, wiers |
wal:
wāl (L248p Lottum)
|
De langwerpige heuveltjes of stroken waarin het nog niet geheel droge hooi wordt bijeengeharkt voordat het op hopen wordt gebracht. [N 14, 101; JG 1b, 2c en Goossens 1963; A 10, 19; A 16, 2; L 38, 37; monogr.]
I-3
|
| 32588 |
rijen mesthoopjes markeren |
aftekenen:
āftęi̯kǝnǝ (L248p Lottum),
een kluit uitsteken:
ǝnǝ klūt˱ ūtstē̜kǝ (L248p Lottum),
een rijsje steken:
ǝn riskǝ stē̜kǝ (L248p Lottum),
tijlen aftekenen:
tīlǝn āftęi̯kǝnǝ (L248p Lottum)
|
Voordat er mesthoopjes in evenwijdige rijen op een akker worden uitgereden, schrijdt de boer het perceel af, waarbij hij om de zoveel passen het begin van elke rij markeert met een bepaald teken (een stokje, een kuiltje in de grond, een hoopje aarde e.d.). De afstand tussen de rijen kan variëren van 3 tot 9 meter. Bepalend voor die afstand is de hoeveelheid mest die de bodem nodig heeft, ofwel de hoeveelheid mest die beschikbaar is. [N M, 11; N 11A, 22]
I-1
|
| 33174 |
rijentrekker |
vorentrekker:
vōrǝntrękǝr (L248p Lottum)
|
De rijentrekker is een houten harkachtig gereedschap waarmee evenwijdige lijnen of sleuven getrokken worden, waarlangs gezaaid of gepoot wordt, zonder dat men telkens touwen hoeft te gebruiken. Door op de snijpunten te planten van de lengtelijnen en de dwarslijnen die men over de akker heeft getrokken, kan men de afstand tussen de planten gelijk houden. Sommige rijentrekkers hebben aan boven- én onderkant tanden. De afstanden tussen de tanden variëren, afhankelijk van de plantensoort die gekweekt wordt. Er zijn ook rijentrekkers met verstelbare tanden. De gebruikelijke afstand tussen de aardappelstruiken varieert van 40 tot 60 cm. [N 18, 96; monogr.; add. uit N 18, 43; N 11A, 83]
I-5
|