id | Begrip | Trefwoord: dialectopgave (plaats) | Omschrijving |
---|---|---|---|
34489 | van veren wisselen | ruiven: rø̜u̯vǝ (Lummen), rǭu̯vǝ (Lummen) | [N 19, 51; L 6, 20; L 42, 5; L 48, 10; A 26, 8; Lu 2, 10; Lu 4, 8; S 30; JG 1a, 1b, 2a-2, 12, 2c; monogr.] I-12 |
26250 | vang | prang: praŋ (Lummen) | Algemene benaming voor de gehele reminrichting aan het aswiel van windmolens. De vang bestaat uit een houten of stalen ring, al dan niet uit één stuk, die onder invloed van een zwaar gewicht, de vangbalk , om een houten wiel wordt geklemd. Het afremmen van de as met het gevlucht gebeurt aan de voet van de molen of op de zwichtstelling met behulp van het vangtouw. Zie ook afb. 51. Men onderscheidt twee typen vanginrichtingen, namelijk de blokvang en de hoepelvang. Tot de blokvang behoren de Vlaamse vang en de Hollandse vang of stutvang. De hoepelvang kan worden onderverdeeld in de houten- en stalen hoepelvang. Zie voor de benamingen van de diverse typen van vanginrichtingen de lemmata ɛhoepelvangɛ, ɛblokvangɛ, enz.' [N O, 12a; A 42A, 79; Sche 57; monogr.; N D, 33 add.] II-3 |
17824 | vangen | vangen: van`ə (Lummen) | vangen [ZND 25 (1937)] III-1-2 |
26261 | vanghaak | pranghaak: praŋhōǝk, praŋhoǝk (Lummen) | De van hout of ijzer vervaardigde haak waaraan de vangbalk in ruststand hangt. Zie ook afb. 51.8 en 53. [N O, 12o; A 42A, 82; monogr.] II-3 |
34088 | vangplooi | flank: flaŋk (Lummen), los vel: lǫs vęl (Lummen), melkspiegel: mølǝkspīgǝl (Lummen) | Huidplooi tussen lies en uier. [N 3A, 115] I-11 |
26263 | vangtouw | prangkoord: praŋkō(ǝ)r (Lummen) | Het touw aan de vangstok, waarmee men vanaf de grond of de stelling de vang kan bedienen. Zie ook afb. 51.9. [N O, 12q; N O, 12t; A 42A, 85; monogr.] II-3 |
26265 | vangtrommel | katrol: kǝtrǫl (Lummen) | Het rondsel, de windas of de katrol waarover de vangketting of het vangtouw loopt in molens zonder vangstok. Zie ook afb. 56. [N O, 12r; A 42A, 84 add.] II-3 |
26237 | vangwiel | prangwiel: praŋwiǝl (Lummen), voorwiel: vø̜̄rwiǝl (Lummen) | Het grootste aswiel in een molen met twee aswielen. Om het vangwiel is de reminrichting van de molen bevestigd. [N O, 11b; Sche 38; A 42A, 79; A 42A, 8] II-3 |
21254 | varen | varen: vōͅrə (Lummen, ... ) | varen [ZND m] III-3-1 |
24518 | varen (alg.) | vaan: - vaon (Lummen) | varen III-4-3 |