| 28580 |
angel |
angel:
áŋǝl (P051p Lummen)
|
Het verdedigingsmiddel van de bij dat zich aan het achterlijf bevindt. Het is een scherp, hol spiesje, van weerhaakjes voorzien en verbonden met een gifblaasje. Hiermee steken moer en werkbij. De dar mist dit wapen. [N 63, 73a; L 32, 26; JG 1a+1b; monogr.]
II-6
|
| 33621 |
anjelier |
genoffel:
zjenoffels (P051p Lummen),
ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007
genoffel (P051p Lummen)
|
Anjelier, Fr. oeillet, Lat. Dianthus [ZND 15 (1930)]
I-7
|
| 19819 |
anjer, anjelier (dianthus caryophyllus l.) |
genoffel:
-
zənofəl (P051p Lummen)
|
tuinanjer
III-2-1
|
| 33100 |
aren lezen |
koren rapen:
kō.rǝ rā.pǝ (P051p Lummen),
oogsten:
ustǝ(n) (P051p Lummen)
|
Het oprapen en verzamelen van de achtergebleven aren op het veld. Het was vroeger gewoonte de aren die op het pasgemaaide en geoogste veld achterbleven, te laten liggen, zodat behoeftigen deze konden verzamelen. Het was een vorm van armenzorg. [N 15, 35; JG 1a, 1b, 1c, 2c; L 39, 40; Lu 3, 6; R [s], 31; R 3, 68; monogr.; add. uit A 23, 16.2]
I-4
|
| 32877 |
arend van de zeis |
ang:
ãŋ (P051p Lummen),
pin:
pen (P051p Lummen)
|
Het blad van de zeis loopt aan de zijde waar het met de steel verbonden is uit in een smal, vaak extra verstevigd, stukje staal, de arend, dat tegen de steel van de zeis aanligt en door middel van de zeisring daaraan wordt vastgemaakt. Aan het uiteinde is de arend voorzien van een nokje dat in een gat in de steel wordt gestoken of geslagen; soms zijn er twee dergelijke nokjes (vergelijk het woordtype dobbelang). Voor de hoek die de arend met het zeisblad maakt, en het belang hiervan voor een goede "voering" van de zeis, zie de algemene toelichting bij deze paragraaf. Zie afbeelding 5, nummer 1. [N 18, 68a; JG 1a, 1b; A 4, 28c; A 14, 1; L 20, 28c; L 45, 1; monogr.]
I-3
|
| 21902 |
arm |
arm:
ɛrǝm (P051p Lummen)
|
Zie de toelichting bij het lemma ɛarm liggenɛ.' [N O, 34j; Vds 193; Jan 198; Coe 169]
II-3
|
| 26572 |
arm liggen |
(de steen) ligt onder de rij:
lixt ǫnǝr ǝ raj (P051p Lummen)
|
Gezegd van een molensteen wanneer bij controle de rij alleen op de buitenbaan, de zgn. maalbaan, draagt. [N O, 34j]
II-3
|
| 21570 |
arresteren |
pakken:
də pəlis heet h’m gepakt (P051p Lummen)
|
De politie heeft hem aangehouden. [ZND 33 (1940)]
III-3-1
|
| 21034 |
as |
as:
as (P051p Lummen)
|
In l 432 werden de zeilen en windborden slechts verwijderd bij bijzonder zware storm. Een aantal woordtypen komt ook voor in het lemma ɛzonder zeilenɛ.' [N O, 10a; A 42A, 3; Sche 37; monogr.]
II-3
|
| 34578 |
asarm |
spit:
(mv)
spetǝ (P051p Lummen)
|
Elk van de uiteinden van de as die door de naven steken. Een asarm is steeds van metaal. [N 17, 53; N G, 48d; monogr]
I-13
|