| 33535 |
onrijp, onvolgroeid |
groen:
greun (Q016p Lutterade),
WBD/WLD
greun (Q016p Lutterade),
vergaarrijpt:
WBD/WLD
vergeariept (Q016p Lutterade)
|
Niet rijp, gezegd van een vrucht (groen, groenweg). [N 82 (1981)] || onrijp [SGV (1914)] || Onvolgroeid, gezegd van een vrucht (vernepen). [N 82 (1981)]
I-7
|
| 18973 |
onschuldig |
onnozel:
onneuasel (Q016p Lutterade)
|
zonder besef van goed en kwaad [onschuldig, onnozel] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 20581 |
ontbijt |
morgenseten:
morges èate (Q016p Lutterade)
|
maaltijden; Hoe noemt U: Namen voor de verschillende maaltijden, afhankelijk van de tijd van de dag, eventueel van het jaar [N 80 (1980)]
III-2-3
|
| 27533 |
ontgroening voor ondergrondse mijnwerkers |
kuilstamp:
kulštamp (Q016p Lutterade
[(Maurits)]
[Maurits])
|
Gebruik om nieuwe mijnwerkers een panschop tegen het, eventueel blote, achterwerk te houden waartegen dan met een voorhamer werdgeslagen. Volgens de invuller uit Q 121c was het op de Domaniale mijn gebruikelijk om dit bovengronds te doen en wel in het gebouw waar de jonge mijnwerkers mijnwagens schoon moesten maken. De invuller uit Q 112a heeft het gebruik nog gekend tot ongeveer 1960. Het werd toegepast bij nieuwe leden van de Bovon, de beambtenontspanningsvereniging van de Oranje-Nassau III. [N 95 A, 9; monogr.]
II-5
|
| 28073 |
ontkoold |
gereed:
gǝręjt (Q016p Lutterade
[(Maurits)]
[Maurits])
|
Gezegd van een pijler waar alle steenkool uit is verwijderd. In dit lemma zijn alleen de termen voor "ontkoold" opgegeven. Voor de benamingen voor "pijler" zie men het lemma Pijler. [N 95, 532; monogr.]
II-5
|
| 17706 |
ontlasting hebben |
de rug uitsnoeven:
de rök oetsjnōēven (Q016p Lutterade),
flotsen:
flótsjen (Q016p Lutterade),
kakken:
kakken (Q016p Lutterade),
Fatsoenlijker.
kakke (Q016p Lutterade),
schijten:
sjiete goan (Q016p Lutterade),
sjīēten (Q016p Lutterade)
|
ontlasting hebben [afgon, leutere, driete, zijn gevoeg doen] [N 10c (1961)], [N 10c (1995)]
III-1-1
|
| 27591 |
ontslag krijgen |
ontslag krijgen:
ontslāx krīgǝ (Q016p Lutterade
[(Maurits)]
[Maurits])
|
De dienst opgezegd krijgen. In "zijn boek krijgen" wordt met boek het werkboekje bedoeld dat men terugkrijgt als men ergens niet meer werkt (Vanwonterghem pag. 69). Püs in de "de püs krijgen" is een strozak in het bed of een armoedig bed (RhWB VI pag. 1227 s.v. "Püs"). Het woord wordt in deze uitdrukking overdrachtelijk gebruikt. [N 95, 999; N 95, 998; monogr.]
II-5
|
| 27271 |
ontslag nemen |
(zijn) ontslag nemen:
ontslāx nømǝ (Q016p Lutterade
[(Maurits)]
[Emma, Hendrik, Wilhelmina])
|
Als arbeider zelf ontslag nemen uit de dienst. Men moest een aantal dagen van te voren opzeggen, wilde men zonder loonverlies de werkovereenkomst verbreken. In de Belgische mijnen moest men minstens 14 dagen vooraf het mijnbestuur in kennis stellen van zijn ontslag (Defoin pag. 219). Ook woordtypen als "kundigen" of "(zijn) dagen doen" wijzen op een opzegtermijn. [N 95, 1000; monogr.; Vwo 100; Vwo 147; Vwo 148; Vwo 267; Vwo 268; Vwo 574]
II-5
|
| 22046 |
ontsteking van de oogleden |
natte ogen:
naate ouge (Q016p Lutterade)
|
Hoe noemt U in Uw dialect de volgende ziekten: ontsteking van de oogleden (oogvliesjes)? [N 93 (1983)]
III-3-2
|
| 27855 |
ontstekingspatroon |
patroon:
pǝtroan (Q016p Lutterade
[(Maurits)]
[Eisden])
|
Patroon die voorzien is van een ontsteker. [N 95, 411; monogr.; Vwo 5; Vwo 220; Vwo 464; Vwo 708]
II-5
|