| 33340 |
koewachter, veeknecht |
herd:
hērt (L377p Maasbracht),
koeherd:
kuhērt (L377p Maasbracht),
zweitser:
zwęi̯tsǝr (L377p Maasbracht)
|
De zweitser is de boerenknecht die, vooral op grote boerderijen met minstens 10 koeien (L 246), speciaal belast is met het melken en de verzorging van het rundvee. Wanneer het bedrijf voor zo''n speciale knecht te klein is wordt de zorg voor de koeien toevertrouwd aan een koewachter (koeherd, koejong; in het zuiden koeter, vatsji), meestal een aankomende knecht, pas van school, die de beesten meeneemt naar de wegbermen om ze daar te laten grazen. Van een koeter en vatsji in West-Haspengouw wordt ook gezegd dat hij (of zij) ook karweitjes in huis verricht, bijvoorbeeld in de keuken; vergelijk Kruijsen (1990) en het lemma "(hard) werken op de boerderij" (1.3.10). Bij koeherd in Q 6 wordt aangetekend: "hij kreeg alleen de kost en de klompen als loon". Voor de fonetische documentatie van het woord (knecht) zie het lemma "knecht algemeen" (1.3.12). [N M, 1b; JG 1b, 2c; A 48, 18b; L 26, 32b; monogr.]
I-6
|
| 20864 |
koffie |
koffie:
koffie (L377p Maasbracht)
|
koffie [SGV (1914)]
III-2-3
|
| 20588 |
koffiedik |
dras:
dras (L377p Maasbracht, ...
L377p Maasbracht),
koffiedras:
koffedras (L377p Maasbracht)
|
koffiedik [DC 47 (1972)], [SGV (1914)]
III-2-3
|
| 19515 |
koffiepot |
koffiepot:
o is dof
koffiepot (L377p Maasbracht)
|
pot waarin koffie wordt gezet [N 20 (zj)]
III-2-1
|
| 20787 |
koken (intr.) |
koken:
kaokə (L377p Maasbracht)
|
koken [RND]
III-2-3
|
| 34109 |
kol |
kol:
kǫl (L377p Maasbracht)
|
Witte vlek op het voorhoofd van de koe. [N 3A, 135b]
I-11
|
| 33888 |
kolder |
kolder:
kǫldǝr (L377p Maasbracht)
|
Kolder (< lat. cholera) is een slepende, ongeneeslijke hersenaandoening, die aanleiding geeft tot stoornissen in de beweging en de bloedsomloop. De uiterlijke verschijnselen zijn: onhandelbaarheid, niet willen werken, een sufferig uiterlijk, het hoofd laag houden en de oren laten hangen, evenals een waggelende gang. Deze vorm van aandoening wordt stille kolder genoemd. Bij verergering van de ziekte wordt het paard wild, draait in het rond en slaat op hol. Dan spreekt men van razende kolder. [A 48A, 37; N 8, 90p; monogr.]
I-9
|
| 19636 |
kolengruis |
kolengruis:
kaole-gruus (L377p Maasbracht)
|
Hoe noemt u het gruis van kolen? [N 104 (2000)]
III-2-1
|
| 19634 |
kolenschop |
kolenschup:
kaole-sjöp (L377p Maasbracht)
|
Hoe noemt u het werktuig om kolen enz. langs het keldergat in te doen (breed en aan een zijde afgerond)? (schop, troefel, kolenschup) [N 104 (2000)]
III-2-1
|
| 19615 |
kom |
komp:
koͅmp (L377p Maasbracht)
|
kom [SGV (1914)]
III-2-1
|