| 20676 |
room |
room:
roum (L377p Maasbracht, ...
L377p Maasbracht,
L377p Maasbracht),
rōūm (L377p Maasbracht),
rǫu̯m (L377p Maasbracht),
rǭu̯m (L377p Maasbracht)
|
De room van de melk (de zaon?) [N 16 (1962)] || Het vette deel van de ongekookte melk dat boven komt drijven, als men de melk rustig laat staan. [N 6, 15a; N 16, 17; L 6, 15; L 14, 22; JG 1a, 1b, 2c; A 7, 15; A 39, 7a; Wi 53; Gwn 10, 1; monogr.] || room [DC 39 (1965)], [SGV (1914)]
I-11, III-2-3
|
| 19588 |
roompot |
roompot:
rǫu̯mpot (L377p Maasbracht)
|
Stenen pot waarin men de room bewaart. [N 12, 59; A 7, 15; JG 1d, 2c; monogr.]
I-11
|
| 20084 |
roos (rosa) |
roos:
rois (L377p Maasbracht),
ruəzən (L377p Maasbracht)
|
roos [SGV (1914)] || rozen [RND]
III-2-1
|
| 19910 |
rooster |
rooster:
rø̜stǝr (L377p Maasbracht)
|
IJzeren plaat met gaatjes in de bodem van de voormaler. De klei werd door het rooster gedrukt waardoor de plasticiteit ervan werd vergroot en een aantal onzuiverheden vernietigd werden - Schuddinck, pag. 41. [monogr.]
II-8
|
| 34607 |
rosbak |
rosbak:
ros˱bak (L377p Maasbracht
[(voornamelijk bij vrachtrijders)]
)
|
Onder de kar opgehangen bak of mand voor proviand. [N 17, 85]
I-13
|
| 34606 |
rosdoek |
rosdoek:
rǫs˱dōk (L377p Maasbracht)
|
Een onder de kar opgehangen doek waarin onder meer paardenvoer kan worden opgeborgen. [N 17, 84; A 26, 3a; monogr]
I-13
|
| 33924 |
roskam |
roskam:
rǫskam (L377p Maasbracht)
|
IJzeren kam met 4 à 8 fijngetande en op regelmatige afstand van elkaar op de vlakke onderzijde geplaatste kamboorden om paarden - ook koeien- te kammen of te rossen, voornamelijk om het stof, plukjes, strootjes e.d. uit het paardehaar te kammen. Vooraan is een afzonderlijke naar boven wijdgetande kamboord. Over alle vlezige delen, te beginnen met het kruis, wordt tegen de haren in gekamd; beenachtige gedeelten worden niet geroskamd. Is het paard fijn van haar of glad gestreken, dan heeft de roskam geen zin. Daarna dient het paard geborsteld te worden met de roskam in de ene en de borstel in de andere hand. Zie afbeelding 24. [N 18, 139]
I-9
|
| 26668 |
rosmolen |
mange (fr.):
Algemene opmerking: deze vragenlijst is letterlijk overgenomen (dus niet(s) omgespeld!).
maneezje (L377p Maasbracht),
manège (fr.):
mǝnēžǝ (L377p Maasbracht)
|
De oudste machine die voor het dorsen werd gebruikt. Een paard leverde hier de drijfkracht. Algemeen wordt onder manège een constructie verstaan bestaande uit een vertikale as die door een horizontale boom, waar een paard is voorgespannen, in beweging wordt gebracht. Door middel van een kardan-koppeling wordt die draaiende beweging doorgegeven aan een horizontale as die door de wand van de schuur naar een machine werd geleid en deze aandrijfkracht leverde. In dit geval wordt door de rosmolen een trommel aangedreven waarin de halmen gedorst werden. Vergelijk ook het lemma ''rosmolen'' in de aflevering over de molenaarsterminologie, wld II,3, blz. 163.' [N 14, 7; JG 1a, 1b; monogr.] || dorsmachine: draaiend wiel met boom dat door een trekpaard wordt voortgedreven om de dorsmachine te doen werken [N 14 (1962)]
I-4, I-7
|
| 20955 |
rot |
vuil:
voul (L377p Maasbracht)
|
wormstekig ve appel [DC 23 (1953)]
III-2-3
|
| 33901 |
rotstraal |
rotstraal:
rǫtstrǭl (L377p Maasbracht)
|
Ziekte bestaande in een rotting van de hoornstraal van de hoef, vooral tengevolge van het onhygiënische omstandigheden op stal zoals het langdurig staan in vochtige mest en urine, waardoor de hoeven verweken. Uit de straalgroeve loopt een wit, stinkend vocht. Als de straallederhuid eveneens wordt aangetast, kan kreupelheid optreden. Zie ook het lemma ''straalkanker'' (7.31). Zie afbeelding 15.' [A 48A, 18; N 8, 90l; N 52, 32c; monogr.]
I-9
|