e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... dialect=Q095p plaats=Maastricht

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
kozijn deurkozijn: dø̄r[kozijn] (Maastricht), kozijn: kozęjn (Maastricht), vensterkozijn: venstǝr[kozijn] (Maastricht) Houten of metalen raamwerk, bestaande uit twee stijlen met een boven- en onderdorpel, waarin een deur of raam wordt aangebracht. In Q 113 zijn kozijnen pas kort in gebruik. Voorheen paste men een constructie toe die 'blindraam' of 'rabat' werd genoemd. Daarbij werd in de massief gemetselde muur een opening gelaten waarin later het deur- of raamkozijn werd geplaatst. Het houtwerk van zo'n blindraam werd door middel van de pleisterlaag vastgezet. De kozijnen die tegenwoordig worden gebruikt, zijn dikker dan het kozijn dat bij de blindramen gebruikelijk was. Zij steken aan de binnen- en aan de buitenkant verder naar voren en worden vastgezet met behulp van kozijnankers, die tussen de voegen van de beide spouwmuren worden gemetseld. In verband met deze verankering in het metselwerk wordt het kozijn van tevoren geplaatst (Lochtman, pag. 42). Zie ook het lemma 'Muurraam'. [N 32, 10a-c; N 55, 6a-c; monogr.; div.] II-9
kozijnanker kozijnanker: [kozijn]āŋkǝr (Maastricht) L-vormig ijzer waarmee een kozijn in de muur wordt vastgezet. Volgens een invuller uit L 289 werden kozijnen vroeger slechts met spijkers vastgezet. Het kozijnanker is een ontwikkeling van latere tijd. Zie voor het woordtype 'dook' (K 318, L 414) ook de toelichting bij het lemma 'Dook'. Zie voor de fonetische documentatie van het woorddeel '(kozijn)-' het lemma 'Kozijn'. [N 32, 11a; N 55, 18a; monogr.] II-9
kraag kraag: kra:x (Maastricht), kraag (Maastricht), krāāg (Maastricht), krāog (Maastricht), kreegske (Maastricht) kraag [ZND 01 (1922)], [ZND 28 (1938)] || Kraagje (verkleinwoord). [DC 58 (1983)] III-1-3
kraag van een kraagmantel pelerine (<fr.): pellerien (Maastricht, ... ), stuartkraag: wijd opstaande kraag  stuartkraag (Maastricht) kraag, zeer brede ~ van een kraagmantel (vero) [pellerien] [N 23 (1964)] III-1-3
kraagmantel carrick (fr.): Fr. carrick (kraag-, koetsiersjas); zie ook afb. p. 176. Gallas (FN): carrick, kraag-, koetsiersjas.  karrik, kariek (Maastricht), Gallas (FN): carrick, kraag-, koetsiersjas.  kariek (Maastricht), karrik (Maastricht), pelerine (<fr.): pèllerien (Maastricht), pelerinemantel (<fr.): pellerien mantel (Maastricht) [karrik*]: ouderwetse kraagmantel || een ouderwetse kraagmantel (pellerine?) [N 59 (1973)] || kraagmantel (vero) [kariek, karrik] [N 23 (1964)] III-1-3
kraagpunt haak: hǭk (Maastricht) Het spits toelopende uiterste deel van de legger van de kraag aan de schouderzijden, haaks op de revers. [N 59, 122b] II-7
kraagsteen oplegging: ǫplęgeŋ (Maastricht) Een in de muur gemetselde, uitstekende steen waarop het uiteinde van de latei rust. [N 32, 15c; monogr.] II-9
kraaien, gezegd van de haan kraaien: kręi̯ǝ (Maastricht), krɛi̯ǝ (Maastricht) [N 19, 49; Vld.; monogr.] I-12
kraakbeen knoers/knors: kneers (Maastricht), knorsj (Maastricht), knorṣ (Maastricht), knō.rs (Maastricht), knòrsj (Maastricht), kraakbeen: kraakbein (Maastricht), krākbejn (Maastricht) kraakbeen [ZND 01 (1922)], [ZND m] || kraakbeen (zacht been; Fr. cartillage) [ZND 01u (1924)] || kraakbeen [noerz, knorzel, knoezelbeen] [N 10a (1961)] III-1-1
kraaltjes kraaltjes: krelkəs (Maastricht) kraaltjes [RND] III-3-2