e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren... dialect=Q095p plaats=Maastricht

Overzicht

Gevonden: 8094

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
kruisprocessie kruisprocessie (<lat.): de Kruus-Processie (Maastricht), kr^y.sproͅsɛ.si (Maastricht), kruisprocessie (Maastricht), kruuspersessie (Maastricht, ... ), kruusprecessie (Maastricht), kruuspərsèsie (Maastricht) De processie die tijdens de kruisdagen gehouden wordt voor een goede oogst, de kruisprocessie . [N 96C (1989)] || kruisen [RND] III-3-3
kruisspin kruisspin: kruusspin (Maastricht, ... ), idiosyncr.  kruusspin (Maastricht, ... ), krùùsspin (Maastricht), kruisspin  kruusspin (Maastricht) kruisspin, spin met wit kruis op de rug die radvormig web maakt [N 26 (1964)] || spin, soort III-4-2
kruissteek kruissteek: krysstēk (Maastricht) Steek waarbij de draad kruislings komt te liggen. Volgens Van Dale (s.v. ø̄kruissteekø̄) gelijk aan de flanelsteek. Zie ook het lemma ɛflanelsteekɛ. Volgens informanten gebruikt men deze steek om de naad plat af te werken (L 163), voor de zoom van mantels of dikke stof (L 298a), om de zoom vast te zetten (L 299) en om iets vast te maken aan de binnenkant (K 353). Zie afb. 36.' [N 59, 64; N 62, 15c; N 62, 16a] II-7
kruisteken kruis: kruus (Maastricht), kruus (kruiske) (Maastricht, ... ), kruisteken: e kruusteike (Maastricht), kruusteike (Maastricht, ... ), kruustēīke (Maastricht), kruustèkə (Maastricht) Een kruisteken [kruis, krèùs/kröös, kruus, kruuts, kruusteiken?]. [N 96B (1989)] III-3-3
kruisverband kruisverband: krȳs˲vǝrbant (Maastricht) Metselverband dat doorgaans wordt toegepast bij muren dikker dan een halve steen. Zie ook afb. 39. Het verband is als volgt opgebouwd: eerste laag: drieklezoor, kop, strek, strek, strek; tweede laag: koppenlaag; derde laag: drieklezoor, strek, strek, strek, enz. (Westra, pag. 19). De volgorde van de verschillende lagen kan variëren. [N 31, 24d; N 31, 24e; monogr.] II-9
kruisverering kruisverering: de Kruus-veriering (Maastricht), krunsveriering (Maastricht), kruusveriering (Maastricht), kruusvəriering (Maastricht), verering van het kruis: veriering van het kruus (Maastricht) Het gebruik om op Goede Vrijdag de relikwie van het Heilig Kruis te kussen, de Kruisverering. [N 96C (1989)] III-3-3
kruisweg kruisweg: de kruusweeg (Maastricht, ... ), de kruuswèg (Maastricht), kruusweeg (Maastricht, ... ), krūūsweeg (Maastricht, ... ) De 14 staties. [N 96B (1989)] || De gebedsoefening langs de 14 staties van Jezus gang van Pilatus naar Golgotha [kruisweg, kruuswèg, kruutswèèg]. [N 96B (1989)] || Het geheel van 14 kruiswegstaties in de kerk [kruu(t)swèèg, kruuswèg?]. [N 96A (1989)] III-3-3
kruisweg: 14 staties staties: stasies (Maastricht), veertien staties: de 14 staties (Maastricht, ... ), de 14 stāties (Maastricht), veertien staasies (Maastricht), veertien staties (Maastricht) De 14 staties. [N 96B (1989)] III-3-3
kruiswegstatie eerste statie: ierste stātie (Maastricht), kruiswegstatie: kruusweegstatie (Maastricht), n kruusweegstatie (Maastricht), statie: ein statie (Maastricht), eine staasie (Maastricht), staasie (Maastricht, ... ), staasies (Maastricht), stasie (Maastricht, ... ), stasie, mv. stasies (Maastricht), stasies (Maastricht), statie (Maastricht, ... ), stāāsie (Maastricht, ... ), stāties (Maastricht), statie van de kruisweg: ein statie vaan de kruusweeg (Maastricht) Elk van de 14 afbeeldingen van Jezus kruisweg [statieoene, staties?]. [N 96A (1989)] || Één statie van de kruisweg. [N 96B (1989)] III-3-3
kruiwagen kruikar: krǫu̯kār (Maastricht), schurgskar: šø̜rǝxskar (Maastricht), steenwagen: stęjnwāgǝ (Maastricht), stootkar: stūtkār (Maastricht) Kleine eenwielige kar met twee berries, waarmee hij door een mens voortgeduwd en soms ook getrokken wordt. Vaak is er op de berries een bak gemonteerd, waarvan de zijplanken soms afgenomen kunnen worden. Er bestaan echter ook kruiwagens zonder zijplanken en met enkel een hoge voorplank, waarbij de berries via scheien met elkaar verbonden zijn. Zie voor het onderscheid de lemmata bakkruiwagen, scheienkruiwagen en platte kruiwagen. De informant van P 214 merkt hierover op: een soort kruiwagens met planken bodem. Zijstukken kunnen naar believen opgezet of afgenomen worden". De kruiwagen wordt gebruikt voor het vervoer van kleine lasten, zoals bijvoorbeeld mest. Volgens de informant uit Q 77 werd de kruiwagen gebruikt "om allerlei materiaal (behalve cement, zand enz.) te vervoeren" Volgens de informant uit L 269 gebruikt men de kruiwagen wel om zand te vervoeren. De respondent uit L 377 vermeldt als mogelijke vrachten "zakken - ook ander goed (aardappelen, wortels, steenkolen)". Zie voor meer informatie ook de lemmata kruiwagen in wld II,4, in wld II, 8 en in wld II, 9 en steenkar in wld II, 8. [N 18, 97a; N G, 51; N 11, 28; RND, 129; Gwn 8, 1b; S 19; L 29, 4; L 16, 19a; L 1a-m; L 1u, 139; L 45, 14a; L B, 193; JG 1d; A 14, 14a; monogr.] || Wagen bestaande uit een lage bak waaronder twee burries zijn gemonteerd. Aan de voorzijde is tussen de burries een wiel aangebracht, terwijl de achterste uiteinden worden gebruikt om de kar op te tillen en vooruit te duwen. De kruiwagen wordt op de bouwplaats voor verschillende doeleinden gebruikt. Dit lemma is dan ook onderverdeeld in: a. benamingen voor een kruiwagen voor het vervoer van specie, beton, kalk etc.; b. benamingen voor een kruiwagen voor het vervoer van aarde; c. termen voor het transport van (metsel)stenen. De woordtypen 'bakkruikar', 'planken kruikar', 'bakschurgkar', 'toeë schurgkar', 'planken' 'kruiwagen', 'metskruiwagen' en 'mouwtjeskruiwagel' zijn benamingen voor een metselaarskruiwagen met bak en twee demontabele zijplanken. Het woordtype 'Japanner' (Q 15, Q 35a) wordt gebruikt voor een van rubberen banden voorziene, tweewielige metalen betonstortkar ('Sito', pag. 33). [N 30, 22a; N 30, 22b; monogr.] I-13, II-9