| 17836 |
sluimeren |
doezelen:
doezele (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht),
dommelen:
domelen (Q095p Maastricht),
knikkebollen:
knikkebolle (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht),
sluimeren:
sloemere (Q095p Maastricht)
|
sluimeren [drooze, knikkebolle] [N 10 (1961)]
III-1-2
|
| 17933 |
sluipen |
kruipen:
kroepe (Q095p Maastricht),
rondsluipen:
slöp roont (Q095p Maastricht),
sluipen:
sjloepe (Q095p Maastricht),
sjloepə (Q095p Maastricht),
sloepe (Q095p Maastricht)
|
Sluipen: zich in alle stilte voortbewegen zodat niemand het merkt (sluipen, kruipen, slippen, gluipen). [N 84 (1981)]
III-1-2
|
| 21174 |
sluis |
fermette (fr.):
Petit Robert: 1. fermette (techn.) ferme de faux-comble ou de lucarne. - Ferme qui soutient un barrage mobile sur un cours deau.
fermèt (Q095p Maastricht),
fermètte (Q095p Maastricht),
sluis:
sluis (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht),
sluize (Q095p Maastricht),
slujs (Q095p Maastricht),
slöjs (Q095p Maastricht)
|
de inrichting waardoor twee wateren naar believen gescheiden of met elkaar in verbinding gebracht kunnen worden (sluis, erk, sas) [N 90 (1982)]
III-3-1
|
| 26351 |
sluisbalk |
balk:
bā.lǝk (Q095p Maastricht)
|
De evenwijdig boven de slagdorpel lopende horizontale houten balk. Zie ook afb. 68. [Vds 35; Jan 32; Coe 21; Grof 53]
II-3
|
| 21175 |
sluisdeur |
deur:
deur (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht),
schoft:
sjof (Q095p Maastricht),
sluis:
slø̜js (Q095p Maastricht),
šlū.s (Q095p Maastricht)
|
het ophijsbare deel van een sluis (schoft) [N 90 (1982)] || Sluisdeur, bestaande uit een vijftal planken die horizontaal op twee vertikaal staande planken zijn bevestigd. Zie ook afb. 68. Volgens Janssen (pag. 33) werden de planken vroeger met pinnen -lange houten nagels met vierkante kop- op de balken vastgemaakt. Later werden de pinnen vervangen door grote ijzeren schroeven. [Vds 38; Coe 19; Jan 34; Grof 50; Grof 56; monogr.]
II-3, III-3-1
|
| 26358 |
sluisijzer |
windijzer:
węnizǝr (Q095p Maastricht),
zaag:
zę̄.x (Q095p Maastricht)
|
Aan de sluisdeur bevestigde, vertikaal door de sluisbalk stekende, ijzeren stang die wordt gebruikt voor het openen en sluiten van de sluis. Als het sluisijzer van gaten is voorzien, moet de molenaar bij het openen de sluis telkens een beetje optrekken en dan een spie door het volgende gat steken. Deze handeling moet worden herhaald tot de vereiste opening is bereikt. Het aflaten gebeurt door de sluisdeur te laten dichtvallen. Wanneer het sluisijzer getand is, kan de sluis met behulp van een winde op- of afgedraaid worden. De woordtypen sluishout (l 368, Q 160a) en hout (Q 88) zijn terug te voeren op het feit dat de optrektoestellen in die plaatsen van hout vervaardigd waren. [Vds 44; Jan 39; Coe 25; Grof 58]
II-3
|
| 21176 |
sluismeester |
sluismeester:
sluismeister (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht),
sluismèèstər (Q095p Maastricht),
sluiswachter:
sluiswachter (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht),
sluiswagtər (Q095p Maastricht),
slujswagtər (Q095p Maastricht),
slöjswàchtər (Q095p Maastricht),
sluizenwachter:
sluisewachter (Q095p Maastricht),
sluisəwachter (Q095p Maastricht),
sluizewachter (Q095p Maastricht)
|
de persoon die belast is met het toezicht op en het gebruik van een sluis, vooral van schutsluizen (sasmeester, sluismeester, sasser, sassenier) [N 90 (1982)]
III-3-1
|
| 26373 |
sluisrooster |
reek:
rē.k (Q095p Maastricht)
|
Inrichting die verhindert dat er vuil en takken in het sluiswerk terecht kunnen komen. Het geheel bestaat uit een aantal tegen de sluisbrug geplaatste palen of een ijzeren of houten raamwerk. Zie ook afb. 70. [Jan 57; Coe 37; Grof 75]
II-3
|
| 26349 |
sluiswerk |
sluiswerk:
slø̜jswɛrǝk (Q095p Maastricht),
sluizen:
šlū.zǝ (Q095p Maastricht)
|
Het hele sluisgestel, bestaande uit verticale stijlen, balken en sluizen, dat het water vōōr het rad moet tegenhouden. Zie ook afb. 67. Volgens Vanderspickken (pag. 75) heeft het woordtype voorslag in P 50, P 51, P 53, P 56, P 58 en Q 77 een engere betekenis: ø̄datgene wat vōōr de sluizen ligt, meer bepaald de sluisbrug.ø̄ Vgl. ook het lemma ɛsluisbrugɛ.' [Vds 33; Jan 30; Coe 19; Grof 51; monogr.]
II-3
|
| 32276 |
sluitbanden |
noodbanden:
nut˱bɛn (Q095p Maastricht),
werkbanden:
węrǝk˱bɛn (Q095p Maastricht)
|
De zware, metalen banden die door de kuiper worden gebruikt om het vat te sluiten. De sluitbanden zijn voorlopige banden die uiteindelijk worden vervangen door lichtere, definitieve banden. [N E, 21]
II-12
|