| 25404 |
krabber |
trechter:
trɛ̄tǝr (Q180p Mal)
|
Een meestal kegelvormig metalen werktuig met scherpe onderrand waarmee men de geweekte varkensharen verwijdert. Aan de bovenkant van de krabber bevindt zich een haak waarmee men de na het krabben achtergebleven lange haren uittrekt of de nagels afrukt. Omdat men een krabber vaak zelf maakt of laat maken van restanten van ander, niet meer bruikbaar gereedschap (bv. het blad van een schoffel) komen allerlei vormen voor. Voor het mes waarmee men de geweekte ha-ren en opperhuid van het varken verwijdert zie men het lemma ''mes''. Zie afb. 6. [N 28, 28a; N 28, 36; monogr.]
II-1
|
| 25550 |
krabsel |
deeg:
deeg (Q180p Mal)
|
Deeg dat zich aan de zijkanten en op de bodem van de trog heeft vastgezet. [N 29, 21a]
II-1
|
| 20707 |
krentenbrood |
kramik:
?
kramik (Q180p Mal),
krentenbrood:
krintəbrood (Q180p Mal)
|
brood waarin krenten gebakken worden [N 29 (1967)]
III-2-3
|
| 18223 |
kreukelen |
fronsen maken:
het kleed maok fronse (Q180p Mal)
|
Hoe noemt men het wanneer een kleed dat niet past, zich in plooien zet ? [ZND 32 (1939)]
III-1-3
|
| 26629 |
kriel |
biest:
bi.s (Q180p Mal),
kriel:
krī.l (Q180p Mal)
|
Het op twee na fijnste produkt dat tijdens het builen wordt gescheiden. In volgorde van fijn naar grof is kriel grover dan boulté en fijner dan kortmeel. Zie ook de toelichting bij de lemmata ɛbloemɛ, ɛboultéɛ en ɛbuilmolenɛ. Een aantal molenaars (Q 95, Q 176, Q 188, Q 241) maakt geen onderscheid tussen de verschilende soorten die tussen ɛbloemɛ en ɛzemelenɛ worden aangetroffen. Zij die wel verschillende benamingen gebruiken, noemen kriel en biest datgene wat het dichtste bij meel staat.' [JG 1b; Vds 248; Jan 243; Coe 220; Grof 247; N O, 38e]
II-3
|
| 21501 |
krijt |
krijt:
krajt (Q180p Mal)
|
Het krijt waarmee het aantal te malen kiloɛs en de naam van de klant op het molenbord worden genoteerd. In Q 88 telde de molenaar volgens de boeren wel eens teveel. Men noemde dat dubbel schrijven (dø̜bǝl šri.vǝ)(Coenen, pag. 178).' [Coe 246; Grof 277]
II-3
|
| 26421 |
kroonrad, kroonwiel |
groot rad:
grō.t rǭ.t (Q180p Mal)
|
Groot horizontaal rad dat in watermolens met meer dan één maalgang op de koning is bevestigd. Het kroonrad doet twee tot vier rondsels draaien die dan elk een steenkoppel kunnen aandrijven. [Vds 80; Jan 105; Coe 91; Grof 101]
II-3
|
| 26454 |
kropgat |
kropgat:
krǫp˲gō.t (Q180p Mal)
|
Het gat dat zich midden in de loper bevindt en waarin het te malen graan loopt. Kweern in het woordtype kweernoog (l 331) verwijst naar de in die plaats gebruikelijke term voor de handmolen. Zie het lemma ɛhandmolenɛ.' [N O, 18o; A 42A, 35; N D, 8; Sche 53; Vds 129; Jan 128; Coe 93; Grof 119; N O, 18h]
II-3
|
| 24415 |
kruipend ongedierte |
wormen:
wərm (Q180p Mal)
|
wormachtig en kruipend gedierte [N 26 (1964)]
III-4-2
|
| 17649 |
kruis |
kruis:
krai̯s (Q180p Mal)
|
Beenderenstelsel aan het einde van de rug. [N 3A, 109]
I-11
|