| 22505 |
kaarten (ww.) |
kaarten:
ka:rtə (Q099p Meerssen)
|
kaarten [RND]
III-3-2
|
| 20802 |
kaas |
kaas:
kééjəs (Q099p Meerssen),
kêêîs (Q099p Meerssen)
|
kaas [RND], [SGV (1914)]
III-2-3
|
| 22622 |
kaatsen |
kaatselen:
ka:tsjələ (Q099p Meerssen)
|
kaatsen [RND]
III-3-2
|
| 23212 |
kabouter |
avelemannetje:
auvelemenneke (Q099p Meerssen),
kaboutermannetje:
kaboutermenneke (Q099p Meerssen)
|
kabouter [SGV (1914)]
III-3-3
|
| 19751 |
kachel, stoof |
kachel:
kaxəl (Q099p Meerssen),
stoof:
oud
štōͅf (Q099p Meerssen)
|
kachel [SGV (1914)]
III-2-1
|
| 31565 |
kachels zwarten |
potloden:
pǫtluajǝ (Q099p Meerssen),
pǫtlwajǝ (Q099p Meerssen),
pǫtlwatǝ (Q099p Meerssen)
|
Kachels met behulp van kachelzwartsel of door (in)branden of lakken zwart maken. In Q 83 liet men vetkool roken waarna het daarbij gevormde zwartsel op de kachel werd uitgewreven. Ook in L 330 werd het zwartbronzé samen met lijnolie boven een kolen- of turfvuur verhit en vervolgens op de kachel uitgepoetst. [N 33, 313; N 7, 41c; L 5, 60b add.; monogr.]
II-11
|
| 31566 |
kachelzwartsel |
kachelpotlood:
kaxǝlpǫtlwat (Q099p Meerssen),
potlood:
pǫtluat (Q099p Meerssen),
pǫtlwat (Q099p Meerssen)
|
In dit lemma zijn de benamingen bijeengebracht voor de verschillende middelen die worden gebruikt om kachels zwart en glanzend te maken. Met potlood, grafiet in poedervorm, kunnen kachels glimmend worden opgepoetst. Kachelpoets en zebrakachelglans zijn poetsmiddelen om kachels mee op te wrijven en te laten glanzen. De steenpek (P 219) was volgens de invuller een soort steenkool die op het verwarmde ijzer gesmeerd werd om dit zwart te maken. [N 33, 313; N 7, 41b; L 5, 60b; monogr.]
II-11
|
| 22227 |
kaf |
kaf:
kāf (Q099p Meerssen)
|
In dit lemma staan de varianten voor het kaf, de vliesjes of schutblaadjes van de graankorrels, bijeen. Het zit nog, te zamen met vreemd (met name onkruid-) zaad en slecht koren tussen het graan, wanneer het graan gedorst en uitgekamd is en moet ervan gescheiden worden door het wannen. Het type vlimmen (en hoogstwaarschijnlijk ook andere heteroniemen naast kaf) betekenen eigenlijk of ook "kafnaalden". Zie ook de lemma''s ''baard'' (1.3.7) en ''spikken'' (6.1.31). [N 14, 35a, 35b en 35c; JG 1a, 1b; L 1, a-m; L 27, 55; S 16; monogr.; add. uit N 14, 31]
I-4
|
| 30247 |
kalf |
kalf:
kau̯f (Q099p Meerssen)
|
Jong rund, niet naar het geslacht onderscheiden. Zie afbeelding 3. Op de kaart is het woordtype kalf niet opgenomen. [N 3A, 15 en 20; JG 1a, 1b; Gwn V, 5, 5a en 5b; L 27, 56; R 12, 24; Wi 17; monogr.; add. uit N 3A, 4, 26a, 75a, 75b en 76; N C, 6, 7a, 7b, 8, 9a en 14b; A 9, 17a en17b; S 14]
I-11
|
| 22083 |
kalk |
kalk:
kalǝk (Q099p Meerssen)
|
Soort alkalische aarde die als bindmiddel wordt gebruikt bij het maken van mortel. Kalk wordt ook toegevoegd om de elasticiteit van de mortel te vergroten en om de verwerkbaarheid te verbeteren. Hij wordt eveneens door de mortel gemengd wanneer zachtere soorten baksteen, kalkzandsteen en drijfsteen gemetseld moeten worden. Om de kalk als bouwmateriaal te kunnen verwerken, wordt hij eerst in kalkovens gebrand en vervolgens met water geblust. Zie ook de volgende lemmata. [Wi 53; S 16; L 27, 58; monogr.]
II-9
|