| 23321 |
sacristie |
sacristie:
sakersjtie (Q099p Meerssen),
sakristie (Q099p Meerssen)
|
gerfkamer [SGV (1914)] || Het tegen de kerk aangebouwde vertrek of gebouwtje, waar de priester en de dienaren zich voor de dienst gereedmaken [gerfkamer, sakristij, sacristie?]. [N 96A (1989)]
III-3-3
|
| 24372 |
salamander |
salamander:
salamander (Q099p Meerssen, ...
Q099p Meerssen)
|
salamander [DC 07 (1939)]
III-4-2
|
| 21332 |
samenspannen |
houden:
hauwe (Q099p Meerssen)
|
heulen (met iemand) [SGV (1914)]
III-3-1
|
| 23642 |
sanctus |
sanctus (lat.):
sanktus (Q099p Meerssen)
|
Het (vaste) misgezang dat op de prefatie volgt, het sanctus. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 18294 |
sandaal |
sandaal:
sendaal (Q099p Meerssen)
|
sandaal [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 21028 |
saus |
saus:
sááwz (Q099p Meerssen)
|
saus [RND]
III-2-3
|
| 23230 |
scapulier |
medaille (<fr.):
e medalje (Q099p Meerssen),
scapulier:
e sjabbeleer (Q099p Meerssen),
sjabbeleer (Q099p Meerssen, ...
Q099p Meerssen),
skalpulie‧r (Q099p Meerssen)
|
Een scapulier of skapulier: lapjes gewijde stof, door linten of band met elkaar verbonden en (door leken) onder de kleding op borst en rug gedragen [schabbelier, sjabbeleer?]. [N 96B (1989)] || Scapulier (schouderkleed) [skabbeleer]. [N 07 (1961)]
III-3-3
|
| 23749 |
scapuliermedaille |
scapuliermedaille (<fr.):
sjabbeleermedalje (Q099p Meerssen)
|
Een scapuliermedaille, de latere vervanger van het stoffen scapulier. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 31806 |
schaaf |
schaaf:
šāf (Q099p Meerssen)
|
Werktuig, bestaande uit een houten blok waarin een beitel in schuine stand zodanig is bevestigd, dat het snijvlak ervan aan de onderzijde enigszins uitsteekt. De schaaf wordt gebruikt om hout vlak te maken of om er een bepaalde vorm aan te geven. [N 53, 53; S 30; monogr.]
II-12
|
| 34539 |
schaal van een ei |
schaal:
sxāl (Q099p Meerssen)
|
Het kalkachtige omhulsel van een ei. Onder het woordtype schaal verbergen zich twee verschillende woorden, die in het Nederlands zijn samengevallen, doordat de Westgermaanse ā van het eerste woord, dat "komvormig voorwerp" betekende, en de Westgermaanse a in open lettergreep van het tweede woord, dat "omhulsel" betekende, beide een lange ā opleveren. De meeste Limburgse dialecten onderscheiden echter nog steeds deze twee historische klinkers. In de westelijke helft van Belgisch Limburg (gebied I) heeft ''schaal'' "eierschaal" een vocalisme dat Westgermaanse ā voortzet, in de oostelijke helft, in heel Nederlands Limburg evenals in het noordoosten van de provincie Luik (gebied II) een dat Westgermaanse a in open lettergreep voortzet. In dat oostelijke gebied is daarnaast ook schaal met oude ā vaak bekend, maar het betekent er "groot, plat bord", "collecteschaal" of "weegschaal". In enkele noordwestelijke Belgisch Limburgse dialecten heeft algehele (gebied III) of gedeeltelijke (gebied IV) samenval van ā en a in open lettergreep plaatsgevonden, zodat er niet kan worden uitgemaakt op welke van de twee oorspronkelijk verschillende woorden het woordtype schaal er teruggaat. Zie hiervoor in de bibliografie Goossens 1967. Enkele Nederlands Limburgse gegevens bevatten een historische ā. Blijkbaar gaat het hier om verwarring met het woord ''schaal'' voor "schotel".' [N 19, 55a; JG 1b, 1c, 2c; A 39, 9a; A 39, 9b; monogr.]
I-12
|