| 19132 |
werken |
werken:
wɛrəkə (Q099p Meerssen)
|
werken [RND]
III-3-1
|
| 33336 |
werken op de boerderij |
tobben:
tǫbǝ (Q099p Meerssen)
|
Ook te verstaan als het doen van huishoudelijk werk in het boerenbedrijf. De belangrijkste termen in taalgeografische zin zijn ongetwijfeld schommelen en keuteren; deze zijn dan ook in kaart gebracht; vergelijk nog de behandeling van schommelen in Goossens 1963b. De op Nederlandse bodem ontstane afleiding labeuren van het Franse leenwoord labeur is in de semasiologische kaart 5 ondergebracht. Verreweg het grootste deel van de andere opgaven zijn expressief geladen uitdrukkingen met velerlei connotaties voor "hard werken, zich afsloven" in het algemeen. [JG 1b; L 8, 149, S 47; monogr. add. uit N 5A, 95a; L 37, 11c]
I-6
|
| 18574 |
werkkleren |
werkkleren:
werrekkleier (Q099p Meerssen)
|
De kleren die men draagt als men vuil of klusjes doet. [DC 62 (1987)]
III-1-3
|
| 18305 |
werkschoen |
leren schoen:
lère schoon (Q099p Meerssen)
|
ploegschoenen [bow-, werkschoon] [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 26297 |
wervel |
slotje:
šlø̄tjǝ (Q099p Meerssen),
wervel:
węrvǝl (Q099p Meerssen)
|
Blokje hout, dat draaibaar om een spijker op de kozijnstijl is aangebracht en dient om deuren van kastjes en schuurtjes gesloten te houden. In het gebied rond Weert werd het ook voor vensterluiken gebruikt. Zie ook 'Limburgs Idioticon', pag. 291, s.v. 'wölverke', het, ø̄Nachtslotje. 't Is de kantuitspraak van wervelke. Geh. St-Truiden.ø̄ [A 27, 32a-b; monogr.]
II-9
|
| 25135 |
wervelwind |
wervelwind:
eine wērvĕlwind (Q099p Meerssen),
wervelwind (Q099p Meerssen),
wewelwind (Q099p Meerssen)
|
Hoe noemt men een ronddraaiende wind, die stof en zand van de grond doet opwervelen of water als een zuil omhoogzuigt? [DC 30 (1958)] || wervelwind [SGV (1914)]
III-4-4
|
| 24399 |
wesp |
wesp:
wesp (Q099p Meerssen),
wēsp (Q099p Meerssen),
wèsp (Q099p Meerssen),
wespel:
wispel (Q099p Meerssen)
|
wesp [DC 09 (1940)], [SGV (1914)]
III-4-2
|
| 30848 |
wetsteen |
slijpsteen:
šlīpštęi̯n (Q099p Meerssen),
steen:
stęi̯n (Q099p Meerssen)
|
De doorgaans in flauw-ovale punten uitlopende, platte korund (carborundum) steen van ongeveer 20-30 cm. lang, waarmee de zeis of de zicht gewet wordt in het veld. Zie de toelichting bij het lemma ''strekel'' en de algemene toelichting bij deze paragraaf. Daar het (oude) onderscheid tussen beide instrumenten (voornamelijk) in het materiaal lag, konden de opgaven met het element -steen hier worden ondergebracht. Niet altijd was de wetsteen van de industriële carborundum-steen vervaardigd. De zegsman van L 434 voegt toe dat de wetsteen gewoonlijk een stuk harde Naamse steen was; die van L 269 en Q 101 dat het een stuk leisteen was en soms gebruikte men een stuk dakpan (zie het betreffende woordtype). Aangaande het onderscheid tussen de kennelijk naast elkaar gebruikte wetsteen en cementen strekel, merkt de zegsman van L 313 nog op dat "de wetsteen korter (is) dan de cementen strekel en wordt gebruikt als de zeis te bot is om ze te wetten (sc. met de strekel) en nog te scherp om ze te haren". Zie verder de toelichting bij het lemma ''slijpbus''.' [N 18, 82; N 18, 80 add.; N 14, 131 add.; N 15 add.; JG 1a, 1b, 1d; A 4, 28f; A 23, 16II; L 20, 28f; Gwn 7, add.; monogr.]
I-3
|
| 32900 |
wetten met de wetsteen |
slijpen:
šlīpǝ (Q099p Meerssen)
|
Het scherpen van de zeis of de zicht met de wetsteen. Zie de algemene toelichting bij deze paragraaf en afbeelding 9, nummer 2. [JG 1a, 1b; add. uit: N 14, 131; N 18, 80; A 4, 28; A 14, 10; A 23, 16; monogr.]
I-3
|
| 24408 |
wezel |
wezel:
wezel (Q099p Meerssen, ...
Q099p Meerssen,
Q099p Meerssen,
Q099p Meerssen),
in de zegswijze: zo bang (oid) als een wezel
wezel (Q099p Meerssen)
|
wezel [DC 07 (1939)], [SGV (1914)], [ZND 48 (1954)], [ZND 48 (1954)]
III-4-2
|