| 19699 |
komfoor |
oliestel:
òlliestél (L209p Merselo)
|
petroleumcomfoor
III-2-1
|
| 20764 |
komijnekaas |
pitjeskaas:
pitjeskieës (L209p Merselo)
|
komijnenkaas
III-2-3
|
| 33606 |
komkommer |
komkommer:
kòmkòmmer (L209p Merselo),
slangkomkommer:
slángkòmkòmmer (L209p Merselo)
|
komkommer || komkommer, soort —
I-7
|
| 20005 |
konijn |
hangoor:
soort met hangende oren
hángoeër (L209p Merselo),
konijn:
kenient (L209p Merselo),
kniēn (L209p Merselo)
|
konijn [SGV (1914)] || konijn, soort
III-2-1
|
| 21266 |
koning |
koning:
kŭnning (L209p Merselo),
køͅniŋ (L209p Merselo)
|
koning [RND], [SGV (1914)]
III-3-1
|
| 28400 |
koningin |
moer:
mūr (L209p Merselo)
|
Het enige volmaakt vrouwelijke dier in een bijenkolonie. Geslachtelijk is de koningin gelijk aan de werkbij, maar in het larvestadium is de aanstaande koningin gevoed met hoogwaardige voedingsstoffen, de koninginnegelei, en de werkbij niet. In ieder volk is slechts één koningin aanwezig. Haar enige taak bestaat in het leggen van eieren. Zij kan bevruchte of onbevruchte eieren leggen. Uit de bevruchte eieren ontstaan werkbijen of eventueel koninginnen, uit de onbevruchte komen de darren. Een koningin kan een leeftijd van vier à vijf jaar bereiken. Is zij niet meer in staat eieren te leggen en daardoor nutteloos geworden voor de kolonie, dan wordt de oude koningin vervangen door een nieuwe. [N 63, 12d; S 3, L 1a-m; JG 1a + 1b; JG 2b-5, 12; R 3, 42; Ge 37, 37; A 9, 3; monogr.]
II-6
|
| 33356 |
kook- en eetruimte in de stal, zomerwoning |
keuken:
kø̄kǝ (L209p Merselo)
|
De ruimte vooraan in de stal (de voorstal of een aparte ruimte) waar men in de zomer het eten kookte en at. Vroeger was dat vaak een andere ruimte dan het woonvertrek waarin men in de wintermaanden verbleef. Omdat de koeien in de weide waren, kon de doorgaans ruime en koele voorstal als kook- en eetruimte dienen. Als men niet in de voorstal at, dan was dat in het algemeen een koelere plaats, buiten of onder een afdak aan de noord- of oostkant van de gebouwen. Het begrip "zomerwoning, zomerverblijf" is vanuit verschillende invalshoeken van een benaming voorzien. Het benoemingsmotief kan het seizoen zijn waarin de ruimte wordt benut ("zomer"); of de functie ("keuken"), waarbij men moet bedenken dat de centrale plaats van het huis, de keuken met de haard, ook wel metonymisch met het woord huis wordt aangeduid; vergelijk het Ten Geleide en de plattegronden in paragraaf 1.2. Soms is ook de plek in de boerderij waar de zomerwoning zich bevindt het benoemingsmotief ("achter-") of de functie die de ruimte buiten de zomer heeft ("voorstal", "nere"). Soms ook geeft men door het opgeven van de gebruikelijke keukenbenaming aan, dat men hier ook ''s zomers verblijft ("voorhuis"). Waar mogelijk wordt bij de opgaven aangegeven om welke ruimte het gaat. [N 5A, 5 en 35a; N 5, 128; A 10, 5a]
I-6
|
| 19416 |
kookkachel, fornuis |
fornuis:
foͅrnys (L209p Merselo)
|
fornuis [SGV (1914)]
III-2-1
|
| 19526 |
kookpot |
etenspot:
\'t Is niet te vet vandemiddeg, zaej d\'n bo‰r en toe stoond zien vrouw mit \'n druupneus bovven d\'n aetespot
aetespot (L209p Merselo),
pan:
pan (L209p Merselo),
\'t Zo druk hebbe as de pan mit Vastenaovend: het zeer druk hebben Penneke vet: weelderig leven Penneke vet en ketlke waerm make mennegen huushâld aerm
pan (L209p Merselo)
|
ketel waarin het eten bereid wordt || kookpan || pan
III-2-1
|
| 20584 |
kooksel |
baksel:
Alle báksels en browsels zien nie âlt geliek: niet alle werk slaagt evengoed
báksel (L209p Merselo)
|
de hoeveelheid die in een keer gebakken wordt
III-2-3
|