e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Merselo

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
onbewolkt klaar als de dag: kloar as den dag (Merselo) als [klaar ~ de dag] [SGV (1914)] III-4-4
onderdelen van de kettingeg achtereger: áxtǝrē ̞gǝr (Merselo), vooreger: vø̜ ̝rē ̞gǝr (Merselo) Voor de betrokken onderdelen zie men ook de afb. 63 en 64. [N 11A, 163b + c + d; monogr.] I-2
onderdelen van het zwenghout en de evenaar eghaamsknippelhaken: egǝmsknepǝlhø̜̄k (Merselo), oog: ūǝx (Merselo), verschevelijzer: vǝrsxē̜vǝlīzǝr (Merselo), verscheveling: vǝrsxē̜vǝleŋ (Merselo) Voor de betrokken onderdelen zie men ook de afb. 98, 99 en 100. [N 11A, 103a + b + c; N 11A, 104a + b; div.; monogr.] I-2
onderdorpel raamdorpel: rāmdø̜rpǝl (Merselo) De onderste horizontale regel van een raam- of deurkozijn. Voor buitendeur- of buitenraamkozijnen werd de onderdorpel vroeger meestal uit eikehout of natuursteen vervaardigd, bij binnendeurkozijnen uit vure- of dennehout, soms uit eikehout. Tegenwoordig wordt ook hardhout, kunststof en metaal gebruikt. [N 55, 7c; monogr.] II-9
ondergronden, woelen ondergronden: ondǝrgrōndǝ (Merselo) Met een aparte ploeg of met een aan de gewone ploeg bevestigde schaar, klauw of haak de zool, harde laag of bank onder (in) de voor breken of openrakelen. [N 11, 46; N27, 13b] I-1
ondergronder, woeler ganzepoot: ganzǝpūǝt (Merselo), ondergronder: ondǝrgrondǝr (Merselo) De ondergronder of woeler was een aparte ploeg zonder kouter en riester, maar met een lansvormige schaar of twee in tegenovergestelde richting geplaatste messen vóór op het ploeghoofd. Vaak werd de oude aanaardploeg tot ondergronder omgebouwd. Met deze ploeg, die vóór de gewone ploeg uitging of erop volgde, werd de ondergrond, de bodem van de voor opengebroken. Men kon ook met de gewone ploeg de ondergrond losrakelen, door op de plaats van de voorschaar of het kouter, dan wel aan of onder de ploeghiel een woelschaar, een woelhaak of woelmes aan te brengen. Aldus werd tegelijkertijd de bovengrond geploegd en de ploegzool opengebroken. [N 11, 33j; N 11A, 76a + 76b + 77; N 27, 14] I-1
onderhaam onderhaam: øndǝrhām (Merselo) Twee met elkaar verbonden kussens die het paard onder het haam draagt, als dat te groot is. [N 13, 11; monogr.] I-10
onderhands onderhands: onderhansch (Merselo) onderhandsch [SGV (1914)] III-3-1
onderhemd hemd: himd (Merselo), èn schŏŏn himd (Merselo) hemd [SGV (1914)] || schoon [o] [een ~ hemd] [SGV (1914)] III-1-3
onderkussen, peluw hoofdpulf: Um enne hutpulf huuërt enne mojje rusti‰k  hutpulf(t) (Merselo), peluw: pulling (Merselo), pulf: pølf (Merselo) hoofdpeluw || peluw [SGV (1914)] III-2-1