| 34471 |
haan |
haan:
hān (L209p Merselo),
haantje:
hantjǝ (L209p Merselo)
|
Het mannetje van de hoenderen. [N 19, 39; A 39, 3c; A 6, 1a; A 2, 30; L 7, 27; L 14, 19; L 26, 17; L 1a-m; JG 1a, 1b; Wi 13; Wi 17; Gwn 5, 15 add.; Vld.; monogr.]
I-12
|
| 17748 |
haar |
haar:
hoeur (L209p Merselo),
hêûr (L209p Merselo),
hö.r (L209p Merselo)
|
haar [DC 01 (1931)] || haar (op het hoofd) [RND]
III-1-1
|
| 18046 |
haarenkelen |
(zich) stoten:
stōu̯tǝ (L209p Merselo)
|
De enkels bij het stappen tegen elkaar strijken of slaan, zodat ze verwond geraken. [L 1, a-m; N 8, 71, 72, 78a, 79 en 84d; S 8]
I-9
|
| 32887 |
haarhamer |
haarhamer:
harhamǝr (L209p Merselo),
hārhāmǝr (L209p Merselo)
|
De haarhamer is een vrij zware (ongeveer anderhalve kilo) ijzeren hamer met een korte houten steel, die speciaal wordt gebruikt om te haren. Het ijzeren deel loopt doorgaans aan beide kanten (soms aan één kant) uit in een scherpe bek van 3 à 4 mm. breed, die wel de baan wordt genoemd. De zuiverheid van deze baan is van belang om goed te kunnen haren. Van tijd tot tijd wordt de baan van de bek door de smid weer bijgesteld. Zie afbeelding 7b, nummer 1. [N 18, 86; JG 1a, 1b, 2c; L 1 a-m; L 26, 4; S 12; add. uit N 11, N 14, 131; N 15; N 27; A 4, 28; A 23, 16; L 20, 28; Lu 1, 16; mongr.]
I-3
|
| 32888 |
haarspit |
haarbulle:
harbø̜lǝ (L209p Merselo)
|
Het haarspit is het draagbare aambeeldje waarop de zeis wordt gehaard. Het bestaat uit een ijzeren pin met een verstaalde enigszins bolle kop, die doorgaans vierkant van omtrek is en tot buiten de pin uitsteekt. Het haarspit kan in de grond worden gestoken (in het veld), of in een haarblok (op de boerderij). Om te verhinderen dat het haarblok te ver in de grond of het haarblok wordt gedreven, heeft men aan het haarspit, enkele centimeters onder de kop, een extra onderdeel vastgemaakt; dit kan bestaan uit enkele ringetjes, meestal twee of vier, een rond of vierkant plaatje, of uit twee dwarspinnetjes (spieën, die doorgaans van hout zijn). Als men het haarspit in de grond steekt, legt men vaak twee blokjes, plankjes of stenen onder de ringetjes of de spieën. De door de informanten opgegeven benamingen voor dit onderdeel van het haarspit staan achteraan in dit lemma. Zie afbeelding 7b, nummer 2. [N 18, 87, JG 1a, 1b, 1d, 2a, 2c; A 4, 28e; L 20, 28e; add. uit N 14, 131; N 18, 68f, 85 en 87; A 23, 16; Lu 1, 16; monogr.]
I-3
|
| 17750 |
haarvlecht |
vlecht:
vlĕcht (L209p Merselo)
|
vlecht [SGV (1914)]
III-1-1
|
| 20782 |
haas |
haas:
haas (L209p Merselo, ...
L209p Merselo,
L209p Merselo,
L209p Merselo),
haas (mv.):
haas (L209p Merselo),
zandhaas:
zandhaas (L209p Merselo)
|
haas [DC 07 (1939)], [SGV (1914)] || hazen [SGV (1914)] || zandhaas [SGV (1914)]
III-4-2
|
| 18986 |
haast hebben |
zijn eigen haasten:
zien aege hoste (L209p Merselo),
zijn eigen spoeden:
zien aege spoeje (L209p Merselo)
|
spoeden, haasten || zich haasten, zich spoeden
III-1-4
|
| 18994 |
haastig |
haastig:
hŏastig (L209p Merselo),
hósteg (L209p Merselo)
|
haastig [SGV (1914)] || haastig, overijld
III-1-4
|
| 24319 |
hagedis |
ektis:
echtes (L209p Merselo),
eektes (L209p Merselo, ...
L209p Merselo),
eektés (L209p Merselo),
hagedis:
hagedis (L209p Merselo)
|
(muur)hagedis [SGV (1914)] || hagedis [DC 07 (1939)], [DC 17 (1949)]
III-4-2
|