| 26297 |
wervel |
wervel:
wø̜̄rvǝl (L245p Meterik)
|
Blokje hout, dat draaibaar om een spijker op de kozijnstijl is aangebracht en dient om deuren van kastjes en schuurtjes gesloten te houden. In het gebied rond Weert werd het ook voor vensterluiken gebruikt. Zie ook 'Limburgs Idioticon', pag. 291, s.v. 'wölverke', het, ø̄Nachtslotje. 't Is de kantuitspraak van wervelke. Geh. St-Truiden.ø̄ [A 27, 32a-b; monogr.]
II-9
|
| 25135 |
wervelwind |
waterzuiger:
boven water
waatərzuukə (L245p Meterik),
wervelwind:
wəervəlwīnt (L245p Meterik)
|
Hoe noemt men een ronddraaiende wind, die stof en zand van de grond doet opwervelen of water als een zuil omhoogzuigt? [DC 30 (1958)]
III-4-4
|
| 24399 |
wesp |
mispel:
mespel (L245p Meterik)
|
wesp [SGV (1914)]
III-4-2
|
| 30848 |
wetsteen |
wetsteen:
wętstēn (L245p Meterik)
|
De doorgaans in flauw-ovale punten uitlopende, platte korund (carborundum) steen van ongeveer 20-30 cm. lang, waarmee de zeis of de zicht gewet wordt in het veld. Zie de toelichting bij het lemma ''strekel'' en de algemene toelichting bij deze paragraaf. Daar het (oude) onderscheid tussen beide instrumenten (voornamelijk) in het materiaal lag, konden de opgaven met het element -steen hier worden ondergebracht. Niet altijd was de wetsteen van de industriële carborundum-steen vervaardigd. De zegsman van L 434 voegt toe dat de wetsteen gewoonlijk een stuk harde Naamse steen was; die van L 269 en Q 101 dat het een stuk leisteen was en soms gebruikte men een stuk dakpan (zie het betreffende woordtype). Aangaande het onderscheid tussen de kennelijk naast elkaar gebruikte wetsteen en cementen strekel, merkt de zegsman van L 313 nog op dat "de wetsteen korter (is) dan de cementen strekel en wordt gebruikt als de zeis te bot is om ze te wetten (sc. met de strekel) en nog te scherp om ze te haren". Zie verder de toelichting bij het lemma ''slijpbus''.' [N 18, 82; N 18, 80 add.; N 14, 131 add.; N 15 add.; JG 1a, 1b, 1d; A 4, 28f; A 23, 16II; L 20, 28f; Gwn 7, add.; monogr.]
I-3
|
| 24408 |
wezel |
wezel:
wezel (L245p Meterik, ...
L245p Meterik)
|
wezel [SGV (1914)]
III-4-2
|
| 19969 |
wieg |
wieg:
weeg (L245p Meterik)
|
wieg [SGV (1914)]
III-2-2
|
| 34574 |
wiel |
rad:
rāt (L245p Meterik),
meervoud
rɛi̯ (L245p Meterik)
|
Algemene benaming voor het wiel van een kar of een wagen. De karren en wagens hebben aanvankelijk houten wielen met daarrond een ijzeren band, om slijtage tegen te gaan. Na de tweede wereldoorlog werden deze houten wielen geleidelijk aan vervangen door wielen met luchtbanden. Afhankelijk van de omtrek heeft een wiel tien tot veertien spaken. [N 17, 57a-b + add; N 18, 99 + add; N G, 4; JG 1a + 1b; Gi 1,1; L 20, 21; L 38, 41; A 2, 60; A 4, 21; A 43, 1a-b; Wi 5; S 29; monogr.]
I-13
|
| 26928 |
wijk |
wijk:
wik (L245p Meterik)
|
Turfkanaal met een breedte aan de waterspiegel van 9 m en een diepte van 1.5 tot 1.8 m. [II, 21a]
II-4
|
| 20852 |
wijn |
wijn:
wīēn (L245p Meterik, ...
L245p Meterik)
|
wijn [RND], [SGV (1914)]
III-2-3
|
| 20825 |
wijnazijn |
wijn-edik:
wīēnêk (L245p Meterik)
|
wijnazijn [SGV (1914)]
III-2-3
|