| 33788 |
uier |
koemem:
kumɛm (L163a Milsbeek),
uier:
ø̜i̯ǝr (L163a Milsbeek)
|
De melkklier van de koe zoals zij zich uitwendig vertoont onder aan de buik. Op de kaart is het woordtype uier niet opgenomen. [JG 1a, 1b; Gwn V, 7; L 8, 24a; L 14, 27a; RND 127; S 38; Wi 51; monogr.]
I-11
|
| 34157 |
uieren |
uieren:
(de koe) øjǝrt (L163a Milsbeek)
|
Een zwellende uier krijgen in de draagtijd, gezegd van de koe. [N 3A, 35; A 9, 16; monogr.]
I-11
|
| 24260 |
uil |
katuil:
katuul (L163a Milsbeek),
uil:
uul (L163a Milsbeek)
|
uil || uiltje
III-4-1
|
| 19028 |
uitbrander |
rappelement:
Dries wie.r dör de pliesie thuus gebrócht én kreeg van Fât ¯n rabbelemé.nt, én nie zö zuunig
rabbelemé.nt (L163a Milsbeek)
|
berisping, reprimande, standje
III-1-4
|
| 18805 |
uitdenken |
fineren:
Wat hèt ze nów wèr fenie.rd
fenie.re (L163a Milsbeek),
uitprakkiseren:
Hïj hèt iets nï.js uutgeprakkezie.rd
uutprakkezie.re (L163a Milsbeek)
|
uitdenken || verzinnen, uitdenken
III-1-4
|
| 19035 |
uitdossen |
optunniken?:
Ze ging vör d¯n örste keer nor de da.nslés én haj zich moj ópgetönnekt
óptönneke (L163a Milsbeek)
|
opdoffen, opdirken
III-1-4
|
| 31141 |
uitdraaien, oprekken |
groter maken:
grø̜tǝr mākǝ (L163a Milsbeek),
oprekken:
oprękǝ (L163a Milsbeek),
opspieën:
opspi-jǝ (L163a Milsbeek),
ruimer maken:
rymǝr mākǝ (L163a Milsbeek)
|
Het rekken van een schoen in de breedte en/of de lengte met behulp van een uitdraaileest of oprekleest of oprekmachine. [N 60, 245a; N 60, 245b]
II-10
|
| 31139 |
uitdraaileest, oprekleest |
uitzetleest:
ytzę̄tlest (L163a Milsbeek)
|
Het apparaat dat men gebruikt voor het uitdraaien of oprekken van schoenen. De spanleest beschrijft de informant van Q 253 als een rechte leest, overlangs in tweeën gezaagd en met een scharnier aan de hiel. Beide delen kunnen uit elkaar geduwd worden door een schroef die men ertussin draait. [N 60, 244c]
II-10
|
| 33185 |
uiteen poten |
wijd:
wit (L163a Milsbeek)
|
De pootaardappelen verder uiteen zetten dan men gewoonlijk doet. Bij de bijwoordelijke uitdrukkingen in dit lemma moet steeds het werkwoord voor "poten": ɛpoten, plantenɛ of ɛzettenɛ, worden toegevoegd; zie daartoe het lemma Poten. [N M, 18b]
I-5
|
| 32709 |
uiteenploegen |
afslaan:
afslǭn (L163a Milsbeek)
|
Manier van ploegen (met een "enkele" ploeg), waarbij de voren in de richting van de zijkanten van de akker worden omgekeerd. Nadat men aan een van beide zijden de eerste voor heeft geploegd, laat men de ploeg slepend over de wendakker gaan naar de andere zijde, om daar de tweede voor te ploegen. Via de andere wendakker verplaatst men zich weer naar de overzijde. Achtereenvolgens ploegt men nu de 3e voor tegen de Ie, de 4e tegen de 2e, enz. Terwijl de sleepweg van de ploeg over de wendakkers steeds korter wordt, komen de beide voren dichter bij elkaar te liggen, totdat zij midden op de akker bij elkaar komen en daar een greppel of laagte vormen. Voor de termen aanschieten op de reen en op de reen beginnen zie men ook het lemma de eerste voor ploegen, onder C. [N 11, 48; N 11A, 121a; JG 1a + 1b; A 33, 1a + b; monogr.]
I-1
|