| 21153 |
dreef |
dreef:
dreeft (L288p Nederweert)
|
dreef [SGV (1914)]
III-3-1
|
| 18877 |
drenzen |
banderen:
bêndere (L288p Nederweert),
meken:
maeke (L288p Nederweert)
|
drenzen, zeuren || huilend zeuren
III-1-4
|
| 32764 |
driehoekige eg |
driekantige [eg]:
drei̯kɛntjegǝ [eg] (L288p Nederweert)
|
De houten, later ijzeren, driehoekige eg, zoals voorgesteld door de afb. 51, 52 en 56. Voor welk werk de driehoekige eg gebruikt werd, is hier niet aangegeven. Daarvoor zie men de lemmata ''zaadeg''en ''onkruideg''. In de woordtypen van dit lemma vertegenwoordigt het lid drie ook dialectvarianten van het type drij. Voor het woord(deel) ''eg'' resp. ''eg'' zie men de toelichting bij het lemma ''eg''. [JG 1a; A 13, 16b add.; N 11, 70 + 72 add.; N J, 10 add.; div.; monogr.]
I-2
|
| 24498 |
driekleurig viooltje |
viool:
fiejoeël (L288p Nederweert)
|
viooltje
III-4-3
|
| 27465 |
driepoot |
luie knecht:
lø̜i̯ǝ knɛxt (L288p Nederweert)
|
Steun die onder de schoot van de kar gezet wordt en die gebruikt wordt bij het oogsten en eventueel bij het smeren van de as. Voor de woordtypes knecht, kracht, wip, krik en hun samenstellingen is er overlap met de benamingen voor de karwip (zie dat lemma in wld II.11), een hefboom die ook gebruikt wordt bij het smeren van de as. [N 17, 80; JG 1d]
I-13
|
| 18866 |
driftig |
colrig (<fr.):
kelairig (L288p Nederweert),
cf. VD s.v. "colère
klaerig (L288p Nederweert)
|
driftig [SGV (1914)]
III-1-4
|
| 22655 |
drijftol |
kernel:
kernel (L288p Nederweert),
Eine krnel zètte: tol in beweging brengen.
krnel (L288p Nederweert),
Für Kerkrade, Simpelveld, Vijlen, Vaals, Kelmis, Montzen, Welkenraad, Eijnatten, Raeren, Aachen, Kohlscheid, Herzogenrath, Münsterbusch und Schleckheim (knoor) belegten wir karnool, knool, knoor, knouël. Die von Müller-Weitz und Rovenhagen angeführten Formen knöulche, knoielche, Plur. knöuelcher Frucht der Kornelkirsche weisen uns hier den Weg zur Erklärung. Die Kreisel wurden, wie uns ein sechzigjähriger Kerkrader mitteilte, früher vielfach aus Kornelholz geschnitzt. Um das Brummgeräusch zu verstärken, machten die Jungen mehrere Einkerbungen im Holz. Die betreffenden Formen liessen sich leicht erklären aus franz. corniole Kornelkirsche, das über karniool, kernool, krnool zu knool, und durch Diphthongierung zu knouël wurde. Die für Nederweert, Weert und Swartbroek belegten kernel-, kurnel-Formen könnten auch auf diesen Grundtyp und zwar auf die Formen des 13. Jhs. corneille, cornille zurückgehen.
kernel, kurnel (L288p Nederweert),
Sub geiselke.
kernêl (L288p Nederweert),
kokkerel:
koekerel (L288p Nederweert),
zijpendopje:
Uitsluitend N, uitsluitend verkl.
ziêbedöpke (L288p Nederweert)
|
drijftol [SGV (1914)] || Drijftol. || Kreisel (Peitschkreisel). || Tolletje, gemaakt van een half garenklosje.
III-3-2
|
| 20499 |
drinken |
drinken:
Hae drînktj völ de leste tiêt Haaltj ¯s wat drînke in hoês, want ve kriêge vanaovuntj bezeuk
drînke (L288p Nederweert),
fepen:
Gaoje d¯r mej eine feêpe beej d¯n Tup
feêpe (L288p Nederweert),
heffen:
Vae gaon d¯r os ieërst eine höffe
höffe (L288p Nederweert),
knoppen:
Dae hieët ¯r fleenk wat geknuptj: hij heeft er heel wat op
knuppe (L288p Nederweert),
lotsen:
Mójje det wecht lekker zeen lótse: kijk dat kind eens lekker duimzuigen
lótse (L288p Nederweert),
pimpelen:
Vae koste bi-j mam goot pîmpele; dao waasj dek haole klot
pîmpele (L288p Nederweert),
tutteren:
Goot getuttertj hebbe: goed gedronken hebben
tuttere (L288p Nederweert),
wippen:
ich wup t¯r mich nog eîne: ik drink er nog eentje
wuppe (L288p Nederweert)
|
bier drinken || drinken || glaasje bier drinken || zuigen, drinken
III-2-3
|
| 19574 |
drinkglas |
glas:
glās (L288p Nederweert, ...
L288p Nederweert)
|
drinkglas [RND]
III-2-1
|
| 33672 |
drinkkuil in de wei |
drinkkuil:
dreŋkkul (L288p Nederweert)
|
Een kuil in het weiland met drinkwater voor het vee. De woordtypen drinkput en put duiden op een put gemaakt van cementen ringen. [N 14, 70; A 21, 1h; monogr.]
I-8
|