| 22331 |
vals spelen |
foetelen:
foetele (L288p Nederweert),
foĕtele (L288p Nederweert),
fōētele (L288p Nederweert)
|
Oneerlijk spelen. || Term van kinderen voor "vals spelen". [BN 03] || Vals spelen.
III-3-2
|
| 33221 |
van uitlopers ontdoen |
pemen:
pēmǝ (L288p Nederweert)
|
Zoals in het vorige lemma is opgemerkt beginnen soms de aardappelen die in een kelder of kuil bewaard worden te schieten. Hier staan de benamingen voor het verwijderen van dergelijke uitlopers bijeen. Indien niet anders aangegeven is het object steeds "aardappelen". Voor de documentatie van scheuten, zie lemma Scheut, resp. Uitlopers Van Kuilaardappelen [N M, 17b; monogr.]
I-5
|
| 34489 |
van veren wisselen |
ruizelen:
rȳzǝlǝ (L288p Nederweert)
|
[N 19, 51; L 6, 20; L 42, 5; L 48, 10; A 26, 8; Lu 2, 10; Lu 4, 8; S 30; JG 1a, 1b, 2a-2, 12, 2c; monogr.]
I-12
|
| 26250 |
vang |
praam:
prām (L288p Nederweert),
vang:
vaŋ (L288p Nederweert)
|
Algemene benaming voor de gehele reminrichting aan het aswiel van windmolens. De vang bestaat uit een houten of stalen ring, al dan niet uit één stuk, die onder invloed van een zwaar gewicht, de vangbalk , om een houten wiel wordt geklemd. Het afremmen van de as met het gevlucht gebeurt aan de voet van de molen of op de zwichtstelling met behulp van het vangtouw. Zie ook afb. 51. Men onderscheidt twee typen vanginrichtingen, namelijk de blokvang en de hoepelvang. Tot de blokvang behoren de Vlaamse vang en de Hollandse vang of stutvang. De hoepelvang kan worden onderverdeeld in de houten- en stalen hoepelvang. Zie voor de benamingen van de diverse typen van vanginrichtingen de lemmata ɛhoepelvangɛ, ɛblokvangɛ, enz.' [N O, 12a; A 42A, 79; Sche 57; monogr.; N D, 33 add.]
II-3
|
| 26257 |
vangbalk |
praambalk:
prāmbalǝk (L288p Nederweert),
vangbalk:
vaŋbalǝk (L288p Nederweert)
|
De zware balk die de vang aantrekt. De vangbalk is met één uiteinde aan de vangezel bevestigd, terwijl het andere einde los hangt en op en neer kan bewegen. In de buurt van het vaste einde is de balk door middel van het lange sabelijzer met het sabelstuk van de vang verbonden. Zie ook afb. 51.4 en 53. [N O, 12l; A 42A, 80; monogr.]
II-3
|
| 26261 |
vanghaak |
sabelijzer:
sābǝli.s˱dǝr (L288p Nederweert),
vanghaak:
vanghaak (L288p Nederweert),
vangijzer:
vaŋīzǝr (L288p Nederweert)
|
De van hout of ijzer vervaardigde haak waaraan de vangbalk in ruststand hangt. Zie ook afb. 51.8 en 53. [N O, 12o; A 42A, 82; monogr.]
II-3
|
| 26262 |
vangstok |
wip:
wip (L288p Nederweert)
|
De stok die wordt gebruikt om de vangbalk op te lichten. Aan één uiteinde van de vangstok is het vangkoord vastgemaakt waarmee de vang bediend kan worden. Zie ook afb. 55. De functie van de vangstok is te vergelijken met die van de vangtrommel. Zie ook het lemma ɛvangtrommelɛ.' [N O, 12p; A 42A, 84]
II-3
|
| 26263 |
vangtouw |
praamtouw:
prāmtǫw (L288p Nederweert),
vangtouw:
vangtouw (L288p Nederweert)
|
Het touw aan de vangstok, waarmee men vanaf de grond of de stelling de vang kan bedienen. Zie ook afb. 51.9. [N O, 12q; N O, 12t; A 42A, 85; monogr.]
II-3
|
| 24518 |
varen (alg.) |
kant:
kânt (L288p Nederweert),
vaan:
mv.
vaane (L288p Nederweert)
|
varens
III-4-3
|
| 34297 |
varken |
kuus:
kys (L288p Nederweert),
varken:
vē̜rǝkǝ (L288p Nederweert),
vɛrkǝ (L288p Nederweert)
|
Bedoeld wordt een varken in het algemeen, niet geslachtelijk of naar leeftijd onderscheiden. [N 19, 1; N M, 7; N C; N C, add.; RND 46 en 84; L 8, 19; L 8, 32; L mon.; S 39; JG 1a, 1b, 2c add.; R (s]
I-12
|