| 34453 |
met de horens stoten, gezegd van de bok |
stoten:
štuǝtǝ (Q197p Noorbeek)
|
[N 19, 75]
I-12
|
| 34625 |
met de kar achteruit rijden |
op-terug varen:
ǫp-tryk ˲vārǝ (Q197p Noorbeek)
|
Voor de voermansroep om het paard achteruit te doen gaan, zie wld I.10 onder het lemma achteruit. [N 17, 95 + 99]
I-13
|
| 33176 |
met de schop poten, kuiltjes maken |
loker maken:
lǭkǝ mākǝ (Q197p Noorbeek),
planten:
[planten] (Q197p Noorbeek)
|
Het poten met de hand, in tegenstelling tot het poten met de ploeg, bestaat eigenlijk uit drie handelingen: (a) het graven van een kuiltje met de schop ofwel het steken van een gat in de grond met de kruk; (b) het gooien van een pootaardappel in dat kuiltje; en (c) het weer dichtmaken van het gat. In de vragenlijst zijn de handelingen (a) en (b) apart afgevraagd; maar soms hebben de zegslieden toch met één algemene term geantwoord. Deze algemene termen voor poten staan achter in het lemma bijeen; voor de fonetische documentatie daarvan zij verwezen naar het lemma Poten. [N 12, 14 en 15; monogr.]
I-5
|
| 25534 |
met een bepaalde kleur |
gebleekte:
gǝblękdǝ (Q197p Noorbeek)
|
Als de bloem vaal is of geen bruine kleur krijgt, wordt ze "bleek" genoemd. De woordtypen "gebleekt meel", "bleke bloem", "gebleekte bloem" en "gebleekte" wijzen op het feit dat de meelmaker de kleur van de bloem kan be√Ønvloeden door bleken of door toevoeging van chemicaliën. [N 29, 16]
II-1
|
| 34140 |
met opgeheven staart rondlopen |
biezen:
bizǝ (Q197p Noorbeek)
|
[N 3A, 9a; JG 1a, 1b; monogr.]
I-11
|
| 17969 |
met snelheid over iets heen vliegen |
razentig:
roazentig (Q197p Noorbeek)
|
vliegen: Met snelheid over iets heen ~ (snoeken). [N 84 (1981)]
III-1-2
|
| 25101 |
met tussenpozen regenen |
tussenbeide regenen:
⁄t rēgent tösse bei (Q197p Noorbeek)
|
af en toe regenen [veuren] [N 81 (1980)]
III-4-4
|
| 32803 |
met vollen eggen |
vollen [eggen]:
vǫlǝ [eggen] (Q197p Noorbeek)
|
Manier van eggen waarbij men na het keren de volgende egbaan niet meteen bij de vorige laat aansluiten. Men laat tussen de baan die op de heenweg geëgd werd, en de baan die men op de terugweg trekt, telkens een strook ongeëgd liggen. Die strook kan in breedte variëren. Op de volgende heenweg wordt die strook of een deel daarvan "vol" geëgd. Op de volgende terugweg laat men dan weer een strook onbewerkt. Men kan telkens één "vol" laten liggen, maar ook twee of meer; zie de afb. 74, 75 en 76. Er wordt a.h.w. in spiraalachtige ronden geëgd. Dit doet men vooral om op de einden van de akker ruimer en sneller te kunnen draaien. Het paard hoeft dan minder stappen te zetten en de eg hoeft daarbij niet omgelegd of omgetrokken te worden. Voor het werkwoordelijk deel van de meeste termen en de weglating daarvan bij de varianten zie men de toelichting op het lemma ''eggen''.' [JG 1a + 1b + 1c + 2c; N 11, 83; N 11A, 176b; monogr.]
I-2
|
| 25531 |
met zwakke werking |
slappe:
slapǝ (Q197p Noorbeek)
|
Kwaliteitsaanduiding, gezegd van bloem die nat is of geen weerstand heeft. Deze bloem is in het algemeen van inlandse komaf en daardoor zou men zeggen van slechtere kwaliteit [N 29, 16]
II-1
|
| 25403 |
metalen broeibak |
tijn:
tiŋ (Q197p Noorbeek)
|
De metalen bak waarin heet water wordt gegoten. In dit water wordt het varken geheel ondergedompeld om de haren los te weken. [N 28, 21; Veldeke 37, 36]
II-1
|