| 32697 |
ondiep ploegen |
dreeg bouwen:
[dreeg bouwen] (L216p Oirlo),
flatsen:
flatsǝ (L216p Oirlo),
omflatsen:
ømflatsǝ (L216p Oirlo)
|
De termen die in dit lemma zijn opgenomen, hebben met elkaar gemeen dat zij toepasselijk zijn op de een of andere manier van ondiep ploegen, waarbij de grond minder diep wordt losgesneden en ook veel minder wordt omgekeerd dan bij het ploegen van de zaaivoor het geval is. Men beploegt het land met een ondiepe en vaak ook brede voor a) als het de bewerking van een stoppelveld betreft (vergelijk het betrokken lemma); b) als in het late najaar een akker op de wintervoor gelegd moet worden (zie dat lemma), waarbij men mest oppervlakkig kan onderploegen (zie het betreffende lemma); c) bij de bewerking van braakland of van een hardliggende, met onkruid begroeide akker; d) als bij het scheuren van een weide eerst de grasmat wordt afgeploegd (vergelijk het lemma een weide scheuren). Voor deze manier van ploegen gebruikte men vroeger een eenscharige (voet)ploeg zonder voorschaar en vaak ook zonder kouter, later vooral een meerscharige ploeg met kleine scharen. Het land kon ook met de cultivator ondiep bewerkt worden. Voor de varianten die hieronder (geheel of deels) in de (...)-vorm zijn vermeld, zie men de lemmata ondiep en ploegen. [JG 1b; N 11, 45 + 47; N 11A, 108b + 109a; N P, 12 add.; A 20, 1b add.; monogr.]
I-1
|
| 19305 |
oneerlijk(heid) |
oneerlijk:
ònieërlek (L216p Oirlo)
|
oneerlijk
III-1-4
|
| 24527 |
oneetbare bes |
kral:
kral (L216p Oirlo)
|
Een bes die niet geschikt is voor consumptie (kral, vergifbezie). [N 82 (1981)]
III-4-3
|
| 25064 |
oneven, niet door twee deelbaar |
omp:
ômp (L216p Oirlo),
(dit is een variant van òmp - zie ook blz. 393).
oomp (L216p Oirlo),
Opm. ontstaan uit het woord òmpaar < ònpaar.
òmp (L216p Oirlo),
oneven:
ònaeve (L216p Oirlo)
|
niet door twee deelbaar, gezegd van een aantal [on, oneven, onk, omp] [N 91 (1982)] || oneven, niet gelijk
III-4-4
|
| 18975 |
onfatsoenlijk |
onfatsoenlijk:
ônfetsoenlek (L216p Oirlo)
|
in strijd met het fantsoen, met de goede manieren [vies, onfatsoenlijk] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 24360 |
ongedierte, algemeen |
gediert:
ook: gedierte
gediert (L216p Oirlo),
ongediert:
òngediert (L216p Oirlo),
ongesiefer:
òngesiefer (L216p Oirlo)
|
ongedierte
III-4-2
|
| 18901 |
ongehoorzame jongen |
bengel:
bengel (L216p Oirlo),
vlegel:
vlaegel (L216p Oirlo)
|
een ongehoorzame jongen [bengel] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 20382 |
ongehuwd samenleven |
hokken:
dèn hokt mit en ânder (L216p Oirlo),
samenleven:
die laeve same (L216p Oirlo)
|
een concubinaat, een buitenechtelijke samenleving van man en vrouw, gedurende enige tijd [N 96D (1989)] || samenleven van man en vrouw zonder dat ze met elkaar getrouwd zijn [meuken, jennen] [N 86 (1981)]
III-2-2
|
| 20337 |
ongehuwde moeder |
haagweeuw:
haagweduwe?
häökwew (L216p Oirlo),
heggenweeuw:
heg(ge)wew (L216p Oirlo)
|
ongehuwde moeder || ongetrouwde (zwangere) vrouw
III-2-2
|
| 23246 |
ongelovige |
ongelovige:
ôngeluuëvige (L216p Oirlo)
|
Een ongelovige, de ongelovigen. [N 96D (1989)]
III-3-3
|