| 17597 |
wenkbrauw |
wenkbrauw:
weinkbrauw (L216p Oirlo)
|
wenkbrauw [SGV (1914)]
III-1-1
|
| 19071 |
wensen |
wensen:
weinschen (L216p Oirlo)
|
wenschen [SGV (1914)]
III-1-4
|
| 32633 |
wentelploeg |
brabander:
brǫbɛ ̝ndǝr (L216p Oirlo
[(wentelploeg met één voorwiel - was ter plaatse echter niet in gebruik)]
),
melotte:
mǝlǫt (L216p Oirlo),
wentelploeg:
wɛ ̝ntǝl[ploeg] (L216p Oirlo)
|
Een wentelploeg is een karploeg met tenminste twee ploeglichamen, die - boven elkaar aan de ploegboom bevestigd - elkaars spiegelbeeld vormen en bij het keren samen met de ploegboom 180° worden gedraaid. Aan de boom van zulk een ploeg zitten gewoonlijk ook twee kouters en twee voorscharen. Vroeger kon de wentelploeg ook een voet- of radploeg zijn. Omdat de ploegboom van een dergelijke ploeg niet in zijn geheel gedraaid kon worden, was het dubbele ploeglichaam draaibaar bevestigd aan het achterstuk van de ploegboom. Dit type wentelploeg heet achterwentelaar of staartwentelaar. Een voet- of radploeg met een ploeglichaam dat onder de ploegboom door gewenteld kan worden, wordt wel onderwentelaar genoemd. [JG 1b + 1b; JG 2a-1, 6 ; JG 2b-4, 1; N 11, 30; N 11A, 71 + 72 + 73; N J, 10 add.; N 27, 14 + 15 add.; A 27, 24 add.; monogr.]
I-1
|
| 24071 |
wereldgeestelijke |
wereldgeestelijke:
waereldgesselik (L216p Oirlo),
wereldheer:
waereldhier (L216p Oirlo)
|
Een wereldgeestelijke, priester van een bisdom. [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 21485 |
werk (zn) |
werk:
wèrk (L216p Oirlo)
|
werk; ben je klaar met je -? [DC 03 (1934)]
III-3-1
|
| 21484 |
werk (zn.) |
werk:
⁄t waerk (L216p Oirlo)
|
het werken, het arbeiden [foter, werk] [N 89 (1982)]
III-3-1
|
| 28401 |
werkbij |
werk[bij]:
wę̄rk[bij] (L216p Oirlo)
|
Vrouwelijke bij. De werkbij is aanzienlijk kleiner dan de koningin. De werkbijen of werksters verrichten alle in de bijenwoning voorkomende taken zoals het broed warm houden en voeren, de koningin te eten geven en van cel tot cel leiden, raten bouwen, gebruikte cellen oppoetsen, water, stuifmeel, kleverige propolis en zoete nectar aanslepen, de voorraden opbergen en verzegelen, reten stoppen, de poort bewaken en de woning verdedigen, ventileren en schoonhouden. Op grond van die verschillende functies wordt de werkbij ook wel haalbij, voederbij, bouwbij en broedbij genoemd. In de zomer is een werkster na ongeveer zes weken versleten, in de winter, als er geen buitenwerk te doen valt, leeft ze ongeveer vijf à zes maanden. Men kent dus kortlevende zomerbijen en langlevende winterbijen. Voor het woorddeel (-bij) leest men de woordtypen bij/bie en bien. In welke plaatsen deze woordtypen respectievelijk voorkomen, ziet men in het lemma Bij. Voor de fonetische documentatie ervan wordt ook verwezen naar het lemma Bij. [N 63, 12b; S 3, L 1a-m; JG 1a; N 63, 62]
II-6
|
| 18597 |
werkdaagse jas |
jas voor de werkendagen:
eine jas vur de werrekendaag (L216p Oirlo)
|
werkdagen (mv.) [een jas voor de - ] [SGV (1914)]
III-1-3
|
| 21486 |
werkdag |
werkendag:
eine jas vur de werrekendaag (L216p Oirlo)
|
werkdagen (mv.) [een jas voor de - ] [SGV (1914)]
III-3-1
|
| 19132 |
werken |
werk hebben:
den het (vast) waerk! (L216p Oirlo),
werken:
waerke (L216p Oirlo),
wɛrkə (L216p Oirlo)
|
arbeid verrichten [werken, arbeiden, wrochten] [N 85 (1981)] || geregelde arbeid verrichten; zijn taak, beroep of bedrijf uitoefenen [werken, arbeiden, wrochten] [N 89 (1982)] || werken [RND]
III-3-1
|