| 19132 |
werken |
werken:
werkə (Q033p Oirsbeek),
wirkə (Q033p Oirsbeek, ...
Q033p Oirsbeek),
wɛrkə (Q033p Oirsbeek)
|
arbeid verrichten [werken, arbeiden, wrochten] [N 85 (1981)] || geregelde arbeid verrichten; zijn taak, beroep of bedrijf uitoefenen [werken, arbeiden, wrochten] [N 89 (1982)] || werken [RND]
III-3-1
|
| 33336 |
werken op de boerderij |
schinden:
šenǝ (Q033p Oirsbeek),
zich schinden:
zøk šenǝ (Q033p Oirsbeek)
|
Ook te verstaan als het doen van huishoudelijk werk in het boerenbedrijf. De belangrijkste termen in taalgeografische zin zijn ongetwijfeld schommelen en keuteren; deze zijn dan ook in kaart gebracht; vergelijk nog de behandeling van schommelen in Goossens 1963b. De op Nederlandse bodem ontstane afleiding labeuren van het Franse leenwoord labeur is in de semasiologische kaart 5 ondergebracht. Verreweg het grootste deel van de andere opgaven zijn expressief geladen uitdrukkingen met velerlei connotaties voor "hard werken, zich afsloven" in het algemeen. [JG 1b; L 8, 149, S 47; monogr. add. uit N 5A, 95a; L 37, 11c]
I-6
|
| 27637 |
werknummer |
werknommer:
wɛrknumǝr (Q033p Oirsbeek
[(Emma)]
[Emma])
|
Het werknummer van de mijnwerker dat onder meer op zijn gereedschap, controlepenning en mijnlamp staat. Het nummer is ook van belang in verband met de loonlijst. [N 95, 987; monogr.]
II-5
|
| 27685 |
werkplaats |
werkplaats:
werkplātš (Q033p Oirsbeek
[(Emma)]
[Emma, Hendrik, Wilhelmina])
|
[N 95, 10]
II-5
|
| 18305 |
werkschoen |
akkerschoen:
akkersjoen (Q033p Oirsbeek),
werkschoen:
wirkschóón (Q033p Oirsbeek),
wirksjoen (Q033p Oirsbeek)
|
ploegschoenen [bow-, werkschoon] [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 25519 |
werktuig waarmee de oven wordt leeggehaald |
braggelijzer:
brǭǝxǝlīzǝr (Q033p Oirsbeek)
|
Gereedschap om de oven leeg te halen of om het overblijvende vuur in de hoeken te vegen. Dit lemma vertoont inhoudelijk veel over-eenkomst met het lemma ''rakelijzer''. Het is ook mogelijk dat dezelfde handeling geschiedt door een ovendweil of ovenbezem. Zie het lemma ''ovendweil of ovenbezem''. Verschillend soort gereedschap wordt gebruikt voor het leeghalen van de oven. Het kan een haaks omgebogen ijzer zijn met houten heft of een ijzer met vooraan een krul en met een houten handvat of een ijzeren of een houten vierhoekig blad met haaks daar bovenop een steel met handvat. Het kan ook simpelweg een bonestaak zijn die nat wordt gehouden. Een houten werktuig krijgt nogal eens de voorkeur boven een ijzeren, omdat volgens de boeren (Weyns 33) de ijzeren rakelstokken de oventegels te zeer doen slijten. Getuige de woordtypen "zwouw" en "zwoelde" wordt soms de ovenpaal gebruikt. Men moet er rekening mee houden dat een aantal woordtypen boerentermen zijn. Zie afb. 12. [N 29, 11c; OB 2, 2b; OB 2, 2a; N 29, 5b; OB 2, 2f; monogr.]
II-1
|
| 24330 |
werpen van jongen |
jongen:
WLD
jüngə (Q033p Oirsbeek)
|
Hoe noemt u een jong ter wereld brengen (jongen, moederen) [N 83 (1981)]
III-4-2
|
| 25135 |
wervelwind |
wervelwind:
ene wervelwĕindj (Q033p Oirsbeek),
wervelwendj (Q033p Oirsbeek)
|
wervelwind [SGV (1914)] || wervelwind [hauwmauw, remouw, hauw, ow, mouwmeuke, windroes] [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 24399 |
wesp |
wesp:
waesp (Q033p Oirsbeek),
wesp (Q033p Oirsbeek),
wisp (Q033p Oirsbeek)
|
wesp [DC 09 (1940)], [SGV (1914)]
III-4-2
|
| 21704 |
wethouder, schepen |
wethouder:
wethouwer (Q033p Oirsbeek, ...
Q033p Oirsbeek)
|
het door de gemeenteraad gekozen lid van het dagelijks bestuur van een gemeente [wethouder, schepen] [N 90 (1982)]
III-3-1
|