| 32666 |
ploegwieltje |
ploegrol:
[ploeg]rǫl (Q033p Oirsbeek),
rol:
rǫl (Q033p Oirsbeek)
|
Het wieltje dat (in plaats van een slof) deel uit maakt van de voorsteun van een voetploeg. [JG 1a + 1b + 1c; N 11, 32c + 33d; N 11A, 93c; A 26, 4b add.; L 4, 4b add.; monogr.]
I-1
|
| 32730 |
ploegzool |
koffielaag:
kǫfilǭx (Q033p Oirsbeek),
korst:
kūǝš (Q033p Oirsbeek),
zool:
zǭl (Q033p Oirsbeek)
|
De termen die in dit lemma bijeen zijn gezet, hebben alle betrekking op de grond of de grondlaag onder de bouwvoor. De onder A. vermelde benamingen zijn vooral van toepassing op de korst of harde laag, die bij regelmatig ploegen onder in of juist onder de voor gevormd wordt door de druk en de strijkende werking van het ploeghoofd; van tijd tot tijd moet deze laag met de ondergronder gebroken worden. Onder B. vindt men benamingen voor een harde laag onder de bouwvoor, die het water slecht doorlaat. Deze termen betreffen soms een uitgestrekte laag, in andere gevallen een bank of een laag van beperkte omvang. Vaak ook wijzen ze meer op een grondsoort dan op een laag onder de bouwvoor. De veelheid van termen (zoals die voor bijzondere kleisoorten, klevende en kneedbare aarde, modderige grond e.d.) hangt nauw samen met plaatselijke en regionale verschillen in bodemgesteldheid. Tenslotte wordt onder C. een opsomming gegeven van benamingen voor een bijzondere laag in de ondergrond, een roestbruine ijzerhoudende laag (van een bepaalde grondsoort) die hard of zacht kan zijn. [N 11A, 129g; N 27, 12a + b; N 27, 13a add.; monogr.; div.]
I-1
|
| 17831 |
plukken |
plukken:
plukke (Q033p Oirsbeek)
|
plukken [SGV (1914)]
III-1-2
|
| 33484 |
plukken, van fruit |
plukken:
plukke (Q033p Oirsbeek)
|
plukken [SGV (1914)]
I-7
|
| 21747 |
plunderen |
plunderen:
plunjere (Q033p Oirsbeek)
|
als buit meenemen [pluimen, plunderen] [N 90 (1982)]
III-3-1
|
| 24991 |
poeder, pulver |
poeder:
poeier (Q033p Oirsbeek),
poejer (Q033p Oirsbeek),
stub:
sjtöb (Q033p Oirsbeek)
|
tot fijn gruis of zeer fijne koreltjes gemaakte vaste stof [peder, pulver, poeder, stof] [N 91 (1982)]
III-4-4
|
| 33707 |
poel |
poel:
pōl (Q033p Oirsbeek)
|
Klein ondiep, stilstaand water, veelal als troebel of smerig gedacht. Een poel heeft dan ook meestal een meer ongunstige betekenis dan een vijver. [N 27, 24; S 28; A 20, 1; A 2, 48; monogr.]
I-8
|
| 24949 |
poel, plas |
poel:
peul (Q033p Oirsbeek)
|
poelen (mv.) [SGV (1914)]
III-4-4
|
| 18544 |
pofbroek |
pofbroek:
poefbrook (Q033p Oirsbeek),
pofbrook (Q033p Oirsbeek)
|
plusfour, een soort pofbroek [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 21078 |
poffen |
op de pof gelden:
ps. letterlijk overgenomen!
op de pŏĕf gejje (Q033p Oirsbeek),
poffen:
pufǝ (Q033p Oirsbeek
[(Emma)]
[Emma, Hendrik, Wilhelmina])
|
afbetaling, Op ~, op de pof kopen [poffen?] [N 21 (1963)] || Gezegd van de vloer van een mijngang die door de druk omhoog komt. De invuller uit Q 15 merkt hierover voor de mijn Maurits op dat het "zwellen" vooral voorkwam, wanneer het vloergesteente van de gang zachter was dan het dakgesteente. [N 95, 388; N 95, 932; N 95, 387; monogr.; Vwo 456; Vwo 612; Vwo 721; Vwo 860]
II-5, III-3-1
|