| 19086 |
(iets) zich niet aantrekken |
niet aantrekken:
doe moos tich det neet aantrekke (L362p Opitter)
|
Ge moet u dat niet aantrekken [ZND 32 (1939)]
III-1-4
|
| 22095 |
<naam> |
besteken:
bestèke (L362p Opitter, ...
L362p Opitter)
|
Hoe heet: het naamfeest van iemand vieren? [ZND 32 (1939)], [ZND 32 (1939)]
III-3-2
|
| 18253 |
[falie] |
falie:
ZND35,010b: Veel minder, nog bij lagere volksklasse.
falie (L362p Opitter)
|
falie (zwarte doek die de vrouwen vroeger droegen, nu nog hier en daar in gebruik bij begrafenissen) [ZND 35 (1941)]
III-1-3
|
| 31697 |
aaks |
aaks:
āks (L362p Opitter)
|
Zware bijl met lange steel die wordt gebruikt om bomen te vellen. [N 50, 10b; N 75, 114d; L 32, 46; monogr.]
II-12
|
| 21293 |
aalmoes |
aalmoes:
aolmoos (L362p Opitter)
|
aalmoes [ZND 32 (1939)]
III-3-1
|
| 25248 |
aam, maat van 150 l. |
aam:
âôm (L362p Opitter, ...
L362p Opitter)
|
aam [ZND 01 (1922)], [ZND 32 (1939)]
III-4-4
|
| 33187 |
aanaarden |
aanhogen:
ā.nhīgǝ (L362p Opitter)
|
Een dag of veertien na het poten wordt het opschietende onkruid van het aardappelveld weggehaald door er met een omgekeerde eg of een kettingeg overheen te gaan; tegelijkertijd wordt dan de grond rul gemaakt en dat bevordert de groei van de planten. Enige tijd later, wanneer de aardappelplantjes ongeveer 10 cm zijn opgeschoten, wordt er tussen de rijen geschoffeld om het onkruid te verwijderen; doorgaans met de schoffelmachine. Weer enige tijd later, vroeger rond 21 juni, wordt de grond rond de voet van de struikjes opgehoogd om de knolletjes die aan de oppervlakte groeien te beschermen. Deze knolletjes moeten goed onder de grond ziten; anders worden ze groen en zijn alleen nog als varkensvoer te gebruiken. Op sommige plaatsen echter werden die kleine groene knolletjes juist als pootgoed gebruikt. Dit ophogen wordt aanaarden genoemd en kan op verschillende manieren gebeuren, met de hak of met tenminste twee soorten aanaardploegen. In dit lemma staan de algemene termen voor het aanaarden bijeen. [N 12, 23; JG 1a, 1b, 1c, 2c; L B2, 294; L 32, 4; Lu 5, 24b; monogr.; add. uit N 11A, 83; N 18, 42 en 43; A 44, 21]
I-5
|
| 33193 |
aanaardhandploeg |
aanhoger:
ānhīgǝr (L362p Opitter)
|
De aanhoger die door mankracht wordt voortbewogen, hetzij door één man getrokken; in dat geval werd de steel van de aanhoger doorgaans met een staaf ijzer verzwaard; hetzij door twee: door de ene man getrokken en door een ander geduwd. In dat geval werd een zijkruk aan de steel bevestigd voor de duwer. Het blad is vrijwel gelijk aan dat van de door paardekracht voortbewogen aanaarder: driehoekig en zodanig dat de grond naar twee kanten werd opgestuwd. Zie ook de toelichting van het lemma Aanaardploeg. [N 11A, 78; N 18, 46; N J, 8b; JG 1a, 1c, 2c; monogr.; add. uit N 12, 25; N 18, 42]
I-5
|
| 26609 |
aangeladen, toegemalen |
toegemalen:
tygǝmā.lǝ (L362p Opitter),
vastgemalen:
vast˲gǝmālǝ (L362p Opitter)
|
Gezegd van het scherpsel van een molensteen wanneer dit toegeplakt raakt als gevolg van deegachtig meel. Zie ook de toelichting bij het lemma ɛaanladenɛ.' [N O, 34n; Vds 181; Jan 264; Coe 147]
II-3
|
| 25812 |
aanlaven |
bijpompen:
bī.p ̇ompǝ (L362p Opitter)
|
De gistvaten en de legervaten bijvullen tijdens de gisting. Volgens de invuller uit P 180 gebeurt dit bijvullen opdat de gist kan weglopen. [N 35, 81]
II-2
|