e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Opoeteren

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
sluisrooster rin: ren (Opoeteren) Inrichting die verhindert dat er vuil en takken in het sluiswerk terecht kunnen komen. Het geheel bestaat uit een aantal tegen de sluisbrug geplaatste palen of een ijzeren of houten raamwerk. Zie ook afb. 70. [Jan 57; Coe 37; Grof 75] II-3
sluiswerk sluiswerk: slyswɛrk (Opoeteren), voorslag: vīǝ.rslā.x (Opoeteren) Het hele sluisgestel, bestaande uit verticale stijlen, balken en sluizen, dat het water vōōr het rad moet tegenhouden. Zie ook afb. 67. Volgens Vanderspickken (pag. 75) heeft het woordtype voorslag in P 50, P 51, P 53, P 56, P 58 en Q 77 een engere betekenis: ø̄datgene wat vōōr de sluizen ligt, meer bepaald de sluisbrug.ø̄ Vgl. ook het lemma ɛsluisbrugɛ.' [Vds 33; Jan 30; Coe 19; Grof 51; monogr.] II-3
slurpen slurpen: vloeibaar eten hoorbaar en lippensmakkend naar binneb werken  slörpe (Opoeteren) slurpen III-2-3
smaken bekken: Ich zaag waal det hèèm di-jn vlaai neet bekde  bekke (Opoeteren) smaken III-2-3
smalle buikriem buikband: būi̯.k˱ba.nt (Opoeteren) Riem of ketting die onder de buik van het paard doorloopt en beide strengen verbindt. Vergelijk ook lemma Brede Buikriem. [JG 1b, 1c, 1d, 2c; N 13, 61] I-10
smalle weg, pad fietspad: fitspāt (Opoeteren), kerkstraatje: kɛrkstritjǝ (Opoeteren), paadje: pē̜tjǝ (Opoeteren), pęǝtjǝ (Opoeteren), pad: pāǝt (Opoeteren), velopaadje: velopē̜tjǝ (Opoeteren), voetpaadje: vōtpęǝtjǝ (Opoeteren) Een smalle weg, een pad in het algemeen. In L 40, 25 werd gevraagd naar de dialectwoorden voor ø̄een smalle weg, een padø̄ en in N M, 5 naar die voor ø̄een pad of een veeweg door een weiø̄. Omdat er in de antwoorden op beide vragen veel overlapping zat, zijn deze in √©√©n lemma ondergerbacht. Uiteraard duiden woorden als veeweg, weiweg, koegang e.a. specifiek op een weg door een wei. [N M 5; N P, 2; S 27; L 40, 25; R I, 3; A 25, 6 add.; L 19B, 6; monogr.] I-8
smeerpoes mottigerd: eine mozak is èè mottig menneke  mottigerd (Opoeteren) onzindelijk, vuil wezen, motlap III-1-4
smeren smeren: smiərə (Opoeteren) smeren [ZND A1 (1940sq)] III-2-3
smeulen kolen: het koolt onder het asch (Opoeteren), snerken: Zi-jne maalplagk waas oppe stoaf gevalle en begos al te snörke  snörke (Opoeteren) bijna branden || Hoe zegt ge wanneer iets brandt zonder vlam ? Het ... onder de as [ZND 42 (1943)] III-2-1
smid smid: smīǝ.t (Opoeteren) In het algemeen een handwerksman die metaal, meestal ijzer, met behulp van hamers en andere gereedschappen bewerkt om er werktuigen of andere voorwerpen van te vervaardigen. Doorgaans wordt het metaal voor de verwerking in de smidsvuurhaard verhit en vervolgens op het aambeeld met behulp van smeedhamers in een bepaalde vorm gesmeed. Het woordtype vlammer (Q 113) is een afleiding van het werkwoord vlammen (vlɛmǝ) dat onder meer "slaan" kan betekenen. Vgl. ook RhWb II, kol. 548 s.v. Flammer, "Schmied".' [Wi 6; S 33; L 6, 78; L 8, 99; Weijnen BN 4, 6; N 33, 1a-b; monogr.] II-11