| 30061 |
handhei |
handblok:
hānt˱blok (L163p Ottersum)
|
Handgereedschap om palen in de grond te slaan. Het bestaat uit een zwaar houten blok waaraan verschillende handvatten zijn aangebracht. Zie ook afb. 26. [N 31, 5b; monogr.]
II-9
|
| 18906 |
handig |
handig:
Vat die kist mar ónder de ra.nd ân, da beurt héndiger Da kan ik héndig
héndig (L163p Ottersum)
|
handig, gemakkelijk
III-1-4
|
| 27222 |
handlanger |
handlanger:
hantlāŋǝr (L163p Ottersum),
hāntlaŋǝr (L163p Ottersum),
opperman:
ypǝrman (L163p Ottersum
[(meervoud: ypǝrløj)]
),
ø̜pǝrman (L163p Ottersum
[(meervoud: ø̜pǝrløj)]
)
|
Helper van de metselaar. Tot de taken van de handlanger behoren onder meer het aandragen van metselstenen en het klaarmaken van de specie. [N 30, 2a; N 30, 2b; N 30, 2c; N 30, 2d; N 30, 40b; N 30, 45a; N 31, 16b; L B 1, 104; monogr.; div.; Vld]
II-9
|
| 29922 |
handlangeren |
opperen:
ypǝrǝ (L163p Ottersum),
ø̜pǝrǝ (L163p Ottersum)
|
De metselaar helpen bij zijn werkzaamheden door onder meer metselstenen aan te dragen en mortel klaar te maken. [N 30, 2b; N 30, 2c; monogr.]
II-9
|
| 32831 |
handrol, tuinrol |
handwel:
hãnt[wel] (L163p Ottersum)
|
Een kleine rol voor gebruik in de tuin of op een klein perceel; deze rol wordt door een persoon voortgetrokken aan een touw dat op twee plaatsen aan het raam bevestigd is, of aan een met het raam verbonden steel met handgreep. Zie de afb. 85 en 86. [JG 1a; N 11A, 186a; A 40, 9f; div.]
I-2
|
| 25609 |
handschieter |
handscheuter:
hāntsxø̄tǝr (L163p Ottersum),
handschieter:
hāntsxītǝr (L163p Ottersum)
|
Dun plankje waarop de kadetjes of andere broodjes, met twintig tegelijk, de oven worden ingeschoven. Woordtypen als "lange schieter" en "grote zwouw" wijzen erop dat hiervoor ook wel de gewone ovenpaal wordt gebruikt. Vgl. dit lemma met dat van ''ovenpaal''. [N 29, 96b] || Plankje waarmee het deegbrood op de ovenpaal gelegd wordt. In N 29, 45c werd gevraagd: "Waarmee legt u het brood op deze platte houten schop?" Bedoeld was met die platte, houten schop de "ovenpaal". Veel antwoorden duidden erop dat dit leggen van het brood op die schop met de hand(en) gebeurde. Deze opgaven zijn niet in het lemma opgenomen evenals de opgaven "karton" of "kartonnen vlakjes". Zie afb. 23. [N 29, 45c]
II-1
|
| 18256 |
handschoen |
vingerwant:
vingerwaante (L163p Ottersum)
|
handschoenen, met vier vingers en een duim [vingerwante, haase, hejse] [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 32662 |
handvat aan de ploegstaart |
sleeppin:
slę̄i̯ppen (L163p Ottersum),
sleper:
slę̄i̯pǝr (L163p Ottersum)
|
De staart van een voetploeg, een radploeg en de zgn. losse karploeg is voorzien van of eindigt in een handvat, dat de ploeger stevig vasthoudt om te bereiken dat de ploeg de voor goed afsnijdt en niet uit de voor schiet. Aan dat handvat trekt hij de ploeg aan het einde van iedere voor om en houdt hij de (achter)ploeg vast wanneer deze in de sleepstand over de wendakker getrokken wordt. De latere vaste karploegen hebben van achteren ook een handvat. Maar omdat dergelijke ploegen niet echt bestuurd hoeven te worden, is dit handvat vooral dienstig bij het keren en het op nieuw inzetten van de ploeg. [N 11, 31.I.k; N 11A, 84i; JG 1a + 1b; monogr.]
I-1
|
| 31752 |
handvat van de handzaag |
handvat:
hānt˲vat (L163p Ottersum)
|
De houten handgreep van de handzaag. [N 53, 2a]
II-12
|
| 31822 |
handvat van de schaaf |
handvat:
hānt˲vat (L163p Ottersum)
|
Het handvat dat, vooral bij langere houtschaven zoals de reischaaf, boven op het schaafblok bevestigd is. Zie ook afb. 35. [N 53, 55a]
II-12
|