| 17957 |
klauteren |
klefferen:
kleͅfərən (L314p Overpelt),
klimmen:
klimmen (L314p Overpelt),
klummen (L314p Overpelt)
|
klauteren (op een boom) [ZND B2 (1940sq)] || Op een boom klauteren [ZND 27 (1938)]
III-1-2
|
| 33256 |
klaver, algemeen |
klaver:
klē̜.vǝr (L314p Overpelt)
|
De klaver- en klee-varianten in dit lemma vormen de verzamelnaam voor allerlei klaversoorten uit de familie van de Vlinderbloemigen. Klaver werd tot 1950 geteeld als groenvoer en als stoppelgewas. In de Nijmeegse lijst is niet naar de afzonderlijke soorten of naar de algemene naam gevraagd, alleen naar de benamingen voor verschillende oude klaversoorten. Hier zijn, naast de algemene naam in dit lemma, eerst enkele meestvoorkomende soorten apart behandeld en is tot slot een verzamellemma Andere Oude Klaversoorten toegevoegd. De scheiding in het Nijmeegse materiaal is achteraf aangebracht, op grond van de gewasnaam, de opmerkingen van de zegslieden en andere bronnen. Zie ook WBD.I, afl. 8, blz. 1408. [N 14, 83; JG 1a, 1b, 2b, 2c; A 4, 10; L 1, a-m; L B2, 348; L 20, 10; Wi 50; S 18; monogr.]
I-5
|
| 22747 |
klaveren in het kaartspel |
klaveren:
klēvərən heͅəs (L314p Overpelt)
|
Klaveren: klaveren aas (kaartspel). [ZND B2 (1940sq)]
III-3-2
|
| 33262 |
klaverschoof |
geleg:
gǝlęx (L314p Overpelt),
huikje:
hui̯kskǝ (L314p Overpelt)
|
Gemaaide klaver wordt, zoals gras, gedroogd voordat het wordt opgeslagen voor de winter. Zie voor het hooien aflevering I.3. Uitdrukkelijk wordt vermeld dat men de gemaaide klaver niet bindt in L 164, 268 (soms), 270, 289, 289a, 290, 325. Vergelijk ook de behandeling van de graanschoof in aflevering I.4. [N 15, 18g]
I-5
|
| 18171 |
kledij, kleren |
klerage:
klirazi (L314p Overpelt),
kleren:
klier (L314p Overpelt)
|
Kent ge een verzamelwoord voor "de kleren"(kleerage, of een ander woord). [ZND 36 (1941)] || Kleren. Ga eens en wees zo goed, en zeg aan uw zuster dat ze de kleren van uw moeder moet afnaaien en met de borstel afborstelen [ZND 04 (1924)]
III-1-3
|
| 18285 |
kleerborstel |
borstel:
’n bōrstel (L314p Overpelt)
|
een borstel (om kleren te borstelen) [ZND 22 (1936)]
III-1-3
|
| 19677 |
kleerkast |
kleerkast:
klērkāst (L314p Overpelt),
klīrkāəs (L314p Overpelt)
|
kleerkast [ZND 34 (1940)]
III-2-1
|
| 19631 |
kleerkist, kleerkoffer |
houten koffer:
hoͅu̯tə koͅfər (L314p Overpelt)
|
Een houten koffer om (kleeren in te bewaren). [ZND 28 (1938)]
III-2-1
|
| 33746 |
klein paard |
ardeens paard:
ardēns pē̜rt (L314p Overpelt),
loper:
lyǝpǝr (L314p Overpelt),
poney:
pǝnē (L314p Overpelt),
pony:
pǫni (L314p Overpelt),
pony, poney:
ponē (L314p Overpelt)
|
Bedoeld is een paard dat lichter is dan een gewoon boerenpaard en dat men in de koets kan spannen. Een pony is lichter dan een bidet, die op zijn beurt niet zo zwaar als een ardenner is (P 49). Een dubbele pony is zwaarder dan een (enkele) pony of bidet (L 424). Een bidet, iets groter dan een pony, dient veelal als loop- en koetspaard (P 192, Q 168, 242). Een hit - waarbij eveneens een onderscheid tussen enkele en dubbele hit wordt gemaakt - kan vergeleken worden met een pony of bidet. Een ardenner is kort, dik en gedrongen (P 46), groter dan een pony maar kleiner dan een gewoon paard. Uit de antwoorden blijkt een sterke wisseling van de accentuering in pony en bidet. Pony met initiaal accent is aan het Nederlands, met finaal acent aan het Franse poney ontleend. De beginaccentuering in bidet gaat op een autonome ontwikkeling in de dialecten terug. Buiten de genoemde termen komen er nog een vrij groot aantal andere voor. Zie afbeelding 1. [JG la, lb, lc, 2c; N 8, 62a, 62b, 62c en 62d; A 4, 3; L 20, 3], [JG la, lb, lc, 2c; N 8, 62a, 62b, 62c en 62d; A 4, 3; L 20, 98]
I-9
|
| 17544 |
klein persoon |
kleine, een -:
teznə kleͅnə (L314p Overpelt)
|
klein van gestalte [N 10 (1961)]
III-1-1
|